3. Ovid, Metamorphoses, 9.666-9.797, 10.1-10.13, 10.81-10.82 (1st cent. BCE - missingth cent. CE) Tagged with subjects: •orpheus and eurydice, lover of men after eurydices death,orpheus as Found in books: Panoussi(2019) 91, 92| 9.666. Fama novi centum Cretaeas forsitan urbes 9.667. implesset monstri, si non miracula nuper 9.668. Iphide mutata Crete propiora tulisset. 9.669. Proxima Cnosiaco nam quondam Phaestia regno 9.670. progenuit tellus ignotum nomine Ligdum, 9.671. ingenua de plebe virum. Nec census in illo 9.672. nobilitate sua maior, sed vita fidesque 9.673. inculpata fuit. Gravidae qui coniugis aures 9.674. vocibus his monuit, cum iam prope partus adesset: 9.675. “Quae voveam, duo sunt; minimo ut relevere dolore, 9.676. utque marem parias; onerosior altera sors est, 9.677. et vires fortuna negat. Quod abominor, ergo 9.678. edita forte tuo fuerit si femina partu, 9.679. (invitus mando: pietas, ignosce!) necetur.” 9.680. Dixerat, et lacrimis vultus lavere profusis, 9.681. tam qui mandabat, quam cui mandata dabantur. 9.682. Sed tamen usque suum vanis Telethusa maritum 9.683. sollicitat precibus, ne spem sibi ponat in arto. 9.684. Certa sua est Ligdo sententia. Iamque ferendo 9.685. vix erat illa gravem maturo pondere ventrem, 9.686. cum medio noctis spatio sub imagine somni 9.687. Inachis ante torum, pompa comitata sacrorum, 9.688. aut stetit aut visa est. Inerant lunaria fronti 9.689. cornua cum spicis nitido flaventibus auro 9.690. et regale decus. Cum qua latrator Anubis 9.691. sanctaque Bubastis variusque coloribus Apis, 9.692. quique premit vocem digitoque silentia suadet, 9.693. sistraque erant numquamque satis quaesitus Osiris 9.694. plenaque somniferis serpens peregrina venenis. 9.695. Tum velut excussam somno et manifesta videntem 9.696. sic adfata dea est: “Pars o Telethusa mearum, 9.697. pone graves curas mandataque falle mariti. 9.698. Nec dubita, cum te partu Lucina levarit, 9.699. tollere quidquid erit. Dea sum auxiliaris opemque 9.700. exorata fero, nec te coluisse quereris 9.701. ingratum numen.” Monuit thalamoque recessit. 9.702. Laeta toro surgit purasque ad sidera supplex 9.703. Cressa manus tollens, rata sint sua visa, precatur. 9.704. Ut dolor increvit, seque ipsum pondus in auras 9.705. expulit et nata est ignaro femina patre, 9.706. iussit ali mater puerum mentita: fidemque 9.707. res habuit, neque erat ficti nisi conscia nutrix. 9.708. Vota pater solvit nomenque inponit avitum: 9.709. Iphis avus fuerat. Gavisa est nomine mater, 9.710. quod commune foret nec quemquam falleret illo. 9.711. Inde incepta pia mendacia fraude latebant: 9.712. cultus erat pueri, facies, quam sive puellae, 9.713. sive dares puero, fuerat formosus uterque. 9.714. Tertius interea decimo successerat annus, 9.715. cum pater, Iphi, tibi flavam despondet Ianthen, 9.716. inter Phaestiadas quae laudatissima formae 9.717. dote fuit virgo, Dictaeo nata Teleste. 9.718. Par aetas, par forma fuit, primasque magistris 9.719. accepere artes, elementa aetatis, ab isdem. 9.720. Hinc amor ambarum tetigit rude pectus et aequum 9.721. vulnus utrique dedit. Sed erat fiducia dispar: 9.722. coniugium pactaeque exspectat tempora taedae 9.723. quamque virum putat esse, virum fore credit Ianthe; 9.724. Iphis amat, qua posse frui desperat, et auget 9.725. hoc ipsum flammas, ardetque in virgine virgo; 9.726. vixque tenens lacrimas “quis me manet exitus” inquit, 9.727. “cognita quam nulli, quam prodigiosa novaeque 9.728. cura tenet Veneris? Si di mihi parcere vellent, 9.729. parcere debuerant; si non, et perdere vellent, 9.730. naturale malum saltem et de more dedissent. 9.731. Nec vaccam vaccae, nec equas amor urit equarum: 9.732. urit oves aries, sequitur sua femina cervum. 9.733. Sic et aves coeunt, interque animalia cuncta 9.734. femina femineo conrepta cupidine nulla est. 9.735. Vellem nulla forem! Ne non tamen omnia Crete 9.736. monstra ferat, taurum dilexit filia Solis, 9.737. femina nempe marem: meus est furiosior illo, 9.738. si verum profitemur, amor! Tamen illa secuta est 9.739. spem Veneris, tamen illa dolis et imagine vaccae 9.740. passa bovem est, et erat, qui deciperetur adulter! 9.741. Huc licet e toto sollertia confluat orbe, 9.742. ipse licet revolet ceratis Daedalus alis, 9.743. quid faciet? Num me puerum de virgine doctis 9.744. artibus efficiet? num te mutabit, Ianthe? 9.745. Quin animum firmas, teque ipsa reconligis, Iphi, 9.746. consiliique inopes et stultos excutis ignes? 9.747. Quid sis nata, vide, nisi te quoque decipis ipsa, 9.748. et pete quod fas est, et ama quod femina debes! 9.749. Spes est, quae capiat, spes est, quae pascit amorem: 9.750. hanc tibi res adimit. Non te custodia caro 9.751. arcet ab amplexu nec cauti cura mariti, 9.752. non patris asperitas, non se negat ipsa roganti: 9.753. nec tamen est potienda tibi, nec, ut omnia fiant, 9.754. esse potes felix, ut dique hominesque laborent. 9.755. Nunc quoque votorum nulla est pars vana meorum, 9.756. dique mihi faciles, quidquid valuere, dederunt; 9.757. quodque ego, vult genitor, vult ipsa socerque futurus. 9.758. At non vult natura, potentior omnibus istis, 9.759. quae mihi sola nocet. Venit ecce optabile tempus, 9.760. luxque iugalis adest, et iam mea fiet Ianthe— 9.761. nec mihi continget: mediis sitiemus in undis. 9.762. Pronuba quid Iuno, quid ad haec, Hymenaee, venitis 9.763. sacra, quibus qui ducat abest, ubi nubimus ambae?” 9.764. Pressit ab his vocem. Nec lenius altera virgo 9.765. aestuat, utque celer venias, Hymenaee, precatur. 9.766. Quod petit haec, Telethusa timens modo tempora differt, 9.767. nunc ficto languore moram trahit, omina saepe 9.768. visaque causatur. Sed iam consumpserat omnem 9.769. materiam ficti, dilataque tempora taedae 9.770. institerant, unusque dies restabat. At illa 9.771. crinalem capiti vittam nataeque sibique 9.772. detrahit et passis aram complexa capillis 9.773. “Isi, Paraetonium Mareoticaque arva Pharonque 9.774. quae colis et septem digestum in cornua Nilum: 9.775. fer, precor” inquit “opem nostroque medere timori! 9.776. Te, dea, te quondam tuaque haec insignia vidi 9.777. cunctaque cognovi, sonitum comitantiaque aera 9.778. sistrorum, memorique animo tua iussa notavi. 9.779. Quod videt haec lucem, quod non ego punior, ecce 9.780. consilium munusque tuum est. Miserere duarum 9.781. auxilioque iuva!” Lacrimae sunt verba secutae. 9.782. Visa dea est movisse suas (et moverat) aras, 9.783. et templi tremuere fores, imitataque lunam 9.784. cornua fulserunt, crepuitque sonabile sistrum. 9.785. Non secura quidem, fausto tamen omine laeta 9.786. mater abit templo: sequitur comes Iphis euntem, 9.787. quam solita est, maiore gradu, nec candor in ore 9.788. permanet, et vires augentur, et acrior ipse est 9.789. vultus, et incomptis brevior mensura capillis, 9.790. plusque vigoris adest, habuit quam femina. Nam quae 9.791. femina nuper eras, puer es. Date munera templis 9.792. nec timida gaudete fide! Dant munera templis, 9.793. addunt et titulum; titulus breve carmen habebat: 9.794. DONA PUER SOLVIT QUAE FEMINA VOVERAT IPHIS 9.795. Postera lux radiis latum patefecerat orbem, 9.796. cum Venus et Iuno sociosque Hymenaeus ad ignes 9.797. conveniunt, potiturque sua puer Iphis Ianthe. 10.1. Inde per inmensum croceo velatus amictu 10.2. aethera digreditur Ciconumque Hymenaeus ad oras 10.3. tendit et Orphea nequiquam voce vocatur. 10.4. Adfuit ille quidem, sed nec sollemnia verba 10.5. nec laetos vultus nec felix attulit omen. 10.6. Fax quoque, quam tenuit, lacrimoso stridula fumo 10.7. usque fuit nullosque invenit motibus ignes. 10.8. Exitus auspicio gravior: nam nupta per herbas 10.9. dum nova naiadum turba comitata vagatur, 10.10. occidit in talum serpentis dente recepto. 10.11. Quam satis ad superas postquam Rhodopeius auras 10.12. deflevit vates, ne non temptaret et umbras, 10.13. ad Styga Taenaria est ausus descendere porta; 10.81. sive fidem dederat. Multas tamen ardor habebat 10.82. iungere se vati, multae doluere repulsae. | |
|
4. Vergil, Georgics, 4.453-4.527 Tagged with subjects: •orpheus and eurydice, lover of men after eurydices death,orpheus as Found in books: Panoussi(2019) 92| 4.453. “Non te nullius exercent numinis irae; 4.454. magna luis commissa: tibi has miserabilis Orpheus 4.455. haudquaquam ob meritum poenas, ni fata resistant, 4.456. suscitat et rapta graviter pro coniuge saevit. 4.457. Illa quidem, dum te fugeret per flumina praeceps, 4.458. immanem ante pedes hydrum moritura puella 4.459. servantem ripas alta non vidit in herba. 4.460. At chorus aequalis Dryadum clamore supremos 4.461. implerunt montes; flerunt Rhodopeiae arces 4.462. altaque Pangaea et Rhesi mavortia tellus 4.463. atque Getae atque Hebrus et Actias Orithyia. 4.464. Ipse cava solans aegrum testudine amorem 4.465. te, dulcis coniunx, te solo in litore secum, 4.466. te veniente die, te decedente canebat. 4.467. Taenarias etiam fauces, alta ostia Ditis, 4.468. et caligantem nigra formidine lucum 4.469. ingressus manesque adiit regemque tremendum 4.470. nesciaque humanis precibus mansuescere corda. 4.471. At cantu commotae Erebi de sedibus imis 4.472. umbrae ibant tenues simulacraque luce carentum, 4.473. quam multa in foliis avium se milia condunt 4.474. vesper ubi aut hibernus agit de montibus imber, 4.475. matres atque viri defunctaque corpora vita 4.476. magimum heroum, pueri innuptaeque puellae, 4.477. impositique rogis iuvenes ante ora parentum, 4.478. quos circum limus niger et deformis harundo 4.479. Cocyti tardaque palus inamabilis unda 4.480. alligat et noviens Styx interfusa coercet. 4.481. Quin ipsae stupuere domus atque intima Leti 4.482. tartara caeruleosque implexae crinibus angues 4.483. Eumenides, tenuitque inhians tria Cerberus ora 4.484. atque Ixionii vento rota constitit orbis. 4.485. Iamque pedem referens casus evaserat omnes; 4.486. redditaque Eurydice superas veniebat ad auras, 4.487. pone sequens, namque hanc dederat Proserpina legem, 4.488. cum subita incautum dementia cepit amantem, 4.489. ignoscenda quidem, scirent si ignoscere manes. 4.490. Restitit Eurydicenque suam iam luce sub ipsa 4.491. immemor heu! victusque animi respexit. Ibi omnis 4.492. effusus labor atque immitis rupta tyranni 4.493. foedera, terque fragor stagnis auditus Avernis. 4.494. Illa, “Quis et me,” inquit, “miseram et te perdidit, Orpheu, 4.495. quis tantus furor? En iterum crudelia retro 4.496. Fata vocant, conditque natantia lumina somnus. 4.497. Iamque vale: feror ingenti circumdata nocte 4.498. invalidasque tibi tendens, heu non tua, palmas!” 4.499. dixit et ex oculis subito, ceu fumus in auras 4.500. commixtus tenues, fugit diversa, neque illum, 4.501. prensantem nequiquam umbras et multa volentem 4.502. dicere, praeterea vidit, nec portitor Orci 4.503. amplius obiectam passus transire paludem. 4.504. Quid faceret? Quo se rapta bis coniuge ferret? 4.505. Quo fletu Manis, quae numina voce moveret? 4.506. Illa quidem Stygia nabat iam frigida cumba. 4.507. Septem illum totos perhibent ex ordine menses 4.508. rupe sub aeria deserti ad Strymonis undam 4.509. flesse sibi et gelidis haec evolvisse sub antris 4.510. mulcentem tigres et agentem carmine quercus; 4.511. qualis populea maerens philomela sub umbra 4.512. amissos queritur fetus, quos durus arator 4.513. observans nido implumes detraxit; at illa 4.514. flet noctem ramoque sedens miserabile carmen 4.515. integrat et maestis late loca questibus implet. 4.516. Nulla Venus, non ulli animum flexere hymenaei. 4.517. Solus Hyperboreas glacies Tanaimque nivalem 4.518. arvaque Rhipaeis numquam viduata pruinis 4.519. lustrabat raptam Eurydicen atque inrita Ditis 4.520. dona querens; spretae Ciconum quo munere matres 4.521. inter sacra deum nocturnique orgia Bacchi 4.522. discerptum latos iuvenem sparsere per agros. 4.523. Tum quoque marmorea caput a cervice revulsum 4.524. gurgite cum medio portans Oeagrius Hebrus 4.525. volveret, Eurydicen vox ipsa et frigida lingua 4.526. “ah miseram Eurydicen!” anima fugiente vocabat: 4.527. “Eurydicen” toto referebant flumine ripae.” | |
|
