10. Lucretius Carus, On The Nature of Things, 3.526-3.1094, 4.1037-4.1287 (1st cent. BCE - 1st cent. BCE) Tagged with subjects: •friendship, three levels of Found in books: Yona (2018), Epicurean Ethics in Horace: The Psychology of Satire, 74, 80| 3.526. Denique saepe hominem paulatim cernimus ire 3.527. et membratim vitalem deperdere sensum; 3.528. in pedibus primum digitos livescere et unguis, 3.529. inde pedes et crura mori, post inde per artus 3.530. ire alios tractim gelidi vestigia leti. 3.531. scinditur atque animae haec quoniam natura nec uno 3.532. tempore sincera existit, mortalis habendast. 3.533. quod si forte putas ipsam se posse per artus 3.534. introsum trahere et partis conducere in unum 3.535. atque ideo cunctis sensum diducere membris, 3.536. at locus ille tamen, quo copia tanta animai 3.537. cogitur, in sensu debet maiore videri; 3.538. qui quoniam nusquamst, ni mirum, ut diximus ante , 3.539. dilaniata foras dispargitur, interit ergo. 3.540. quin etiam si iam libeat concedere falsum 3.541. et dare posse animam glomerari in corpore eorum, 3.542. lumina qui lincunt moribundi particulatim, 3.543. mortalem tamen esse animam fateare necesse 3.544. nec refert utrum pereat dispersa per auras 3.545. an contracta suis e partibus obbrutescat, 3.546. quando hominem totum magis ac magis undique sensus 3.547. deficit et vitae minus et minus undique restat. 3.548. Et quoniam mens est hominis pars una locoque 3.549. fixa manet certo, vel ut aures atque oculi sunt 3.550. atque alii sensus qui vitam cumque gubert, 3.551. et vel uti manus atque oculus naresve seorsum 3.552. secreta ab nobis nequeunt sentire neque esse, 3.553. sed tamen in parvo lincuntur tempore tali, 3.554. sic animus per se non quit sine corpore et ipso 3.555. esse homine, illius quasi quod vas esse videtur, 3.556. sive aliud quid vis potius coniunctius ei 3.557. fingere, quandoquidem conexu corpus adhaeret. 3.558. Denique corporis atque animi vivata potestas 3.559. inter se coniuncta valent vitaque fruuntur; 3.560. nec sine corpore enim vitalis edere motus 3.561. sola potest animi per se natura nec autem 3.562. cassum anima corpus durare et sensibus uti. 3.563. scilicet avolsus radicibus ut nequit ullam 3.564. dispicere ipse oculus rem seorsum corpore toto, 3.565. sic anima atque animus per se nil posse videtur. 3.566. ni mirum quia per venas et viscera mixtim, 3.567. per nervos atque ossa tenentur corpore ab omni 3.568. nec magnis intervallis primordia possunt 3.569. libera dissultare, ideo conclusa moventur 3.570. sensiferos motus, quos extra corpus in auras 3.571. aeris aëris haut possunt post mortem eiecta moveri 3.572. propterea quia non simili ratione tenentur; 3.573. corpus enim atque animans erit aer aër , si cohibere 3.574. sese anima atque in eos poterit concludere motus, 3.575. quos ante in nervis et in ipso corpore agebat. 3.576. quare etiam atque etiam resoluto corporis omni 3.577. tegmine et eiectis extra vitalibus auris 3.578. dissolui sensus animi fateare necessest 3.579. atque animam, quoniam coniunctast causa duobus. 3.580. Denique cum corpus nequeat perferre animai 3.581. discidium, quin in taetro tabescat odore, 3.582. quid dubitas quin ex imo penitusque coorta 3.583. emanarit uti fumus diffusa animae vis, 3.584. atque ideo tanta mutatum putre ruina 3.585. conciderit corpus, penitus quia mota loco sunt 3.586. fundamenta foras mat animaeque per artus 3.587. perque viarum omnis flexus, in corpore qui sunt, 3.588. atque foramina? multimodis ut noscere possis 3.589. dispertitam animae naturam exisse per artus 3.590. et prius esse sibi distractam corpore in ipso, 3.591. quam prolapsa foras enaret in aeris aëris auras. 3.592. Quin etiam finis dum vitae vertitur intra, 3.593. saepe aliqua tamen e causa labefacta videtur 3.594. ire anima ac toto solui de corpore tota 3.595. et quasi supremo languescere tempore voltus 3.596. molliaque exsangui cadere omnia corpore membra. 3.597. quod genus est, animo male factum cum perhibetur 3.598. aut animam liquisse; ubi iam trepidatur et omnes 3.599. extremum cupiunt vitae reprehendere vinclum; 3.600. conquassatur enim tum mens animaeque potestas 3.601. omnis. et haec ipso cum corpore conlabefiunt, 3.602. ut gravior paulo possit dissolvere causa. 3.603. Quid dubitas tandem quin extra prodita corpus 3.604. inbecilla foras in aperto, tegmine dempto, 3.605. non modo non omnem possit durare per aevom, 3.606. sed minimum quodvis nequeat consistere tempus? 3.607. nec sibi enim quisquam moriens sentire videtur 3.608. ire foras animam incolumem de corpore toto, 3.609. nec prius ad iugulum et supera succedere fauces, 3.610. verum deficere in certa regione locatam; 3.611. ut sensus alios in parti quemque sua scit 3.612. dissolui. quod si inmortalis nostra foret mens, 3.613. non tam se moriens dissolvi conquereretur, 3.614. sed magis ire foras vestemque relinquere, ut anguis. 3.615. Denique cur animi numquam mens consiliumque 3.616. gignitur in capite aut pedibus manibusve, sed unis 3.617. sedibus et certis regionibus omnibus haeret, 3.618. si non certa loca ad nascendum reddita cuique 3.619. sunt, et ubi quicquid possit durare creatum 3.620. atque ita multimodis partitis artubus esse, 3.621. membrorum ut numquam existat praeposterus ordo? 3.622. usque adeo sequitur res rem, neque flamma creari 3.623. fluminibus solitast neque in igni gignier algor. 3.624. Praeterea si inmortalis natura animaist 3.625. et sentire potest secreta a corpore nostro, 3.626. quinque, ut opinor, eam faciundum est sensibus auctam. 3.627. nec ratione alia nosmet proponere nobis 3.628. possumus infernas animas Acherunte vagare. 3.629. pictores itaque et scriptorum saecla priora 3.630. sic animas intro duxerunt sensibus auctas. 3.631. at neque sorsum oculi neque nares nec manus ipsa 3.632. esse potest animae neque sorsum lingua neque aures; 3.633. haud igitur per se possunt sentire neque esse. 3.634. Et quoniam toto sentimus corpore inesse 3.635. vitalem sensum et totum esse animale videmus, 3.636. si subito medium celeri praeciderit ictu 3.637. vis aliqua, ut sorsum partem secernat utramque, 3.638. dispertita procul dubio quoque vis animai 3.639. et discissa simul cum corpore dissicietur. 3.640. at quod scinditur et partis discedit in ullas, 3.641. scilicet aeternam sibi naturam abnuit esse. 3.642. falciferos memorant currus abscidere membra 3.643. saepe ita de subito permixta caede calentis, 3.644. ut tremere in terra videatur ab artubus id quod 3.645. decidit abscisum, cum mens tamen atque hominis vis 3.646. mobilitate mali non quit sentire dolorem; 3.647. et simul in pugnae studio quod dedita mens est, 3.648. corpore relicuo pugnam caedesque petessit, 3.649. nec tenet amissam laevam cum tegmine saepe 3.650. inter equos abstraxe rotas falcesque rapaces, 3.651. nec cecidisse alius dextram, cum scandit et instat. 3.652. inde alius conatur adempto surgere crure, 3.653. cum digitos agitat propter moribundus humi pes. 3.654. et caput abscisum calido viventeque trunco 3.655. servat humi voltum vitalem oculosque patentis, 3.656. donec reliquias animai reddidit omnes. 3.657. quin etiam tibi si, lingua vibrante, miti 3.658. serpentis cauda, procero corpore, utrumque 3.659. sit libitum in multas partis discidere ferro, 3.660. omnia iam sorsum cernes ancisa recenti 3.661. volnere tortari et terram conspargere tabo, 3.662. ipsam seque retro partem petere ore priorem, 3.663. volneris ardenti ut morsu premat icta dolore. 3.664. omnibus esse igitur totas dicemus in illis 3.665. particulis animas? at ea ratione sequetur 3.666. unam animantem animas habuisse in corpore multas. 3.667. ergo divisast ea quae fuit una simul cum 3.668. corpore; quapropter mortale utrumque putandumst, 3.669. in multas quoniam partis disciditur aeque. 3.670. Praeterea si inmortalis natura animai 3.671. constat et in corpus nascentibus insinuatur, 3.672. cur super ante actam aetatem meminisse nequimus 3.673. nec vestigia gestarum rerum ulla tenemus? 3.674. nam si tanto operest animi mutata potestas, 3.675. omnis ut actarum exciderit retinentia rerum, 3.676. non, ut opinor, id ab leto iam longius errat; 3.677. qua propter fateare necessest quae fuit ante 3.678. interiisse, et quae nunc est nunc esse creatam. 3.679. Praeterea si iam perfecto corpore nobis 3.680. inferri solitast animi vivata potestas 3.681. tum cum gignimur et vitae cum limen inimus, 3.682. haud ita conveniebat uti cum corpore et una 3.683. cum membris videatur in ipso sanguine cresse, 3.684. sed vel ut in cavea per se sibi vivere solam 3.685. convenit, ut sensu corpus tamen affluat omne. 3.686. quare etiam atque etiam neque originis esse putandumst 3.687. expertis animas nec leti lege solutas; 3.688. nam neque tanto opere adnecti potuisse putandumst 3.689. corporibus nostris extrinsecus insinuatas, 3.690. quod fieri totum contra manifesta docet res 3.691. aenamque ænamque ita conexa est per venas viscera nervos 3.692. ossaque, uti dentes quoque sensu participentur; 3.693. morbus ut indicat et gelidai stringor aquai 3.694. et lapis oppressus subitis e frugibus asperae asperæ 3.695. nec, tam contextae cum sint, exire videntur 3.696. incolumes posse et salvas exsolvere sese 3.697. omnibus e nervis atque ossibus articulisque, 3.698. quod si forte putas extrinsecus insinuatam 3.699. permanare animam nobis per membra solere, 3.700. tanto quique magis cum corpore fusa peribit; 3.701. quod permanat enim, dissolvitur, interit ergo; 3.702. dispertitur enim per caulas corporis omnis. 3.703. ut cibus, in membra atque artus cum diditur omnis, 3.704. disperit atque aliam naturam sufficit ex se, 3.705. sic anima atque animus quamvis est integra recens in 3.706. corpus eunt, tamen in mado dissoluuntur, 3.707. dum quasi per caulas omnis diduntur in artus 3.708. particulae quibus haec animi natura creatur, 3.709. quae nunc in nostro dominatur corpore nata 3.710. ex illa quae tunc periit partita per artus. 3.711. quapropter neque natali privata videtur 3.712. esse die natura animae nec funeris expers. 3.713. Semina praeterea linquontur necne animai 3.714. corpore in exanimo? quod si lincuntur et insunt, 3.715. haut erit ut merito inmortalis possit haberi, 3.716. partibus amissis quoniam libata recessit. 3.717. sin ita sinceris membris ablata profugit, 3.718. ut nullas partis in corpore liquerit ex se, 3.719. unde cadavera rancenti iam viscere vermes 3.720. expirant atque unde animantum copia tanta 3.721. exos et exanguis tumidos perfluctuat artus? 3.722. quod si forte animas extrinsecus insinuari? 3.723. vermibus et privas in corpora posse venire 3.724. credis nec reputas cur milia multa animarum 3.725. conveniant unde una recesserit, hoc tamen est ut 3.726. quaerendum videatur et in discrimen agendum, 3.727. utrum tandem animae venentur semina quaeque 3.728. vermiculorum ipsaeque sibi fabricentur ubi sint, 3.729. an quasi corporibus perfectis insinuentur. 3.730. at neque cur faciant ipsae quareve laborent 3.731. dicere suppeditat. neque enim, sine corpore cum sunt, 3.732. sollicitae volitant morbis alguque fameque; 3.733. corpus enim magis his vitiis adfine laborat, 3.734. et mala multa animus contage fungitur eius. 3.735. sed tamen his esto quamvis facere utile corpus, 3.736. cum subeant; at qua possint via nulla videtur. 3.737. haut igitur faciunt animae sibi corpora et artus. 3.738. nec tamen est ut qui cum perfectis insinuentur 3.739. corporibus; neque enim poterunt suptiliter esse 3.740. conexae neque consensu contagia fient. 3.741. Denique cur acris violentia triste leonum 3.742. seminium sequitur, volpes dolus, et fuga cervos? 3.743. a patribus datur et a patrius pavor incitat artus, 3.744. et iam cetera de genere hoc cur omnia membris 3.745. ex ineunte aevo generascunt ingenioque, 3.746. si non, certa suo quia semine seminioque 3.747. vis animi pariter crescit cum corpore quoque? 3.748. quod si inmortalis foret et mutare soleret 3.749. corpora, permixtis animantes moribus essent, 3.750. effugeret canis Hyrcano de semine saepe 3.751. cornigeri incursum cervi tremeretque per auras 3.752. aeris aëris accipiter fugiens veniente columba, 3.753. desiperent homines, saperent fera saecla ferarum. 3.754. illud enim falsa fertur ratione, quod aiunt 3.755. inmortalem animam mutato corpore flecti; 3.756. quod mutatur enim, dissolvitur, interit ergo; 3.757. traiciuntur enim partes atque ordine migrant; 3.758. quare dissolui quoque debent posse per artus, 3.759. denique ut intereant una cum corpore cunctae. 3.760. sin animas hominum dicent in corpora semper 3.761. ire humana, tamen quaeram cur e sapienti 3.762. stulta queat fieri, nec prudens sit puer ullus, 3.763. si non, certa suo quia semine seminioque 3.764. nec tam doctus equae pullus quam fortis equi vis. 3.765. scilicet in tenero tenerascere corpore mentem 3.766. confugient. quod si iam fit, fateare necessest 3.767. mortalem esse animam, quoniam mutata per artus 3.768. tanto opere amittit vitam sensumque priorem. 3.769. quove modo poterit pariter cum corpore quoque 3.770. confirmata cupitum aetatis tangere florem 3.771. vis animi, nisi erit consors in origine prima? 3.772. quidve foras sibi vult membris exire senectis? 3.773. an metuit conclusa manere in corpore putri 3.774. et domus aetatis spatio ne fessa vetusto 3.775. obruat? at non sunt immortali ulla pericla. 3.776. Denique conubia ad Veneris partusque ferarum 3.777. esse animas praesto deridiculum esse videtur, 3.778. expectare immortalis mortalia membra 3.779. innumero numero certareque praeproperanter 3.780. inter se quae prima potissimaque insinuetur; 3.781. si non forte ita sunt animarum foedera pacta, 3.782. ut quae prima volans advenerit insinuetur 3.783. prima neque inter se contendant viribus hilum. 3.784. Denique in aethere non arbor, non aequore in alto 3.785. nubes esse queunt nec pisces vivere in arvis 3.786. nec cruor in lignis neque saxis sucus inesse. 3.787. certum ac dispositumst ubi quicquid crescat et insit. 3.788. sic animi natura nequit sine corpore oriri 3.789. sola neque a nervis et sanguine longius esse. 3.790. quod si posset enim, multo prius ipsa animi vis 3.791. in capite aut umeris aut imis calcibus esse 3.792. posset et innasci quavis in parte soleret, 3.793. tandem in eodem homine atque in eodem vase manere. 3.794. quod quoniam nostro quoque constat corpore certum 3.795. dispositumque videtur ubi esse et crescere possit 3.796. sorsum anima atque animus, tanto magis infitiandum 3.797. totum posse extra corpus durare genique. 3.798. quare, corpus ubi interiit, periisse necessest 3.799. confiteare animam distractam in corpore toto. 3.800. quippe etenim mortale aeterno iungere et una 3.801. consentire putare et fungi mutua posse 3.802. desiperest; quid enim diversius esse putandumst 3.803. aut magis inter se disiunctum discrepitansque, 3.804. quam mortale quod est inmortali atque perenni 3.805. iunctum in concilio saevas tolerare procellas? 3.806. praeterea quaecumque manent aeterna necessest 3.807. aut quia sunt solido cum corpore respuere ictus 3.808. nec penetrare pati sibi quicquam quod queat artas 3.809. dissociare intus partis, ut materiai 3.810. corpora sunt, quorum naturam ostendimus ante, 3.811. aut ideo durare aetatem posse per omnem, 3.812. plagarum quia sunt expertia sicut iest, 3.813. quod manet intactum neque ab ictu fungitur hilum, 3.814. aut etiam quia nulla loci sit copia circum, 3.815. quo quasi res possint discedere dissoluique, 3.816. sicut summarum summast aeterna, neque extra 3.817. quis locus est quo diffugiant neque corpora sunt quae 3.818. possint incidere et valida dissolvere plaga. 3.819. Quod si forte ideo magis inmortalis habendast, 3.820. quod vitalibus ab rebus munita tenetur, 3.821. aut quia non veniunt omnino aliena salutis, 3.822. aut quia quae veniunt aliqua ratione recedunt 3.823. pulsa prius quam quid noceant sentire queamus, 3.824. praeter enim quam quod morbis cum corporis aegret, 3.825. advenit id quod eam de rebus saepe futuris 3.826. macerat inque metu male habet curisque fatigat, 3.827. praeteritisque male admissis peccata remordent. 3.828. adde furorem animi proprium atque oblivia rerum, 3.829. adde quod in nigras lethargi mergitur undas. 3.830. Nil igitur mors est ad nos neque pertinet hilum, 3.831. quandoquidem natura animi mortalis habetur. 3.832. et vel ut ante acto nihil tempore sensimus aegri, 3.833. ad confligendum venientibus undique Poenis, 3.834. omnia cum belli trepido concussa tumultu 3.835. horrida contremuere sub altis aetheris auris, 3.836. in dubioque fuere utrorum ad regna cadendum 3.837. omnibus humanis esset terraque marique, 3.838. sic, ubi non erimus, cum corporis atque animai 3.839. discidium fuerit, quibus e sumus uniter apti, 3.840. scilicet haud nobis quicquam, qui non erimus tum, 3.841. accidere omnino poterit sensumque movere, 3.842. non si terra mari miscebitur et mare caelo. 3.843. et si iam nostro sentit de corpore postquam 3.844. distractast animi natura animaeque potestas, 3.845. nil tamen est ad nos, qui comptu coniugioque 3.846. corporis atque animae consistimus uniter apti. 3.847. nec, si materiem nostram collegerit aetas 3.848. post obitum rursumque redegerit ut sita nunc est, 3.849. atque iterum nobis fuerint data lumina vitae, 3.850. pertineat quicquam tamen ad nos id quoque factum, 3.851. interrupta semel cum sit repetentia nostri. 3.852. et nunc nil ad nos de nobis attinet, ante 3.853. qui fuimus, neque iam de illis nos adficit angor. 3.854. nam cum respicias inmensi temporis omne 3.855. praeteritum spatium, tum motus materiai 3.856. multimodi quam sint, facile hoc adcredere possis, 3.857. semina saepe in eodem, ut nunc sunt, ordine posta 3.858. haec eadem, quibus e nunc nos sumus, ante fuisse. 3.859. nec memori tamen id quimus reprehendere mente; 3.860. inter enim iectast vitai pausa vageque 3.861. deerrarunt passim motus ab sensibus omnes. 3.862. debet enim, misere si forte aegreque futurumst; 3.863. ipse quoque esse in eo tum tempore, cui male possit 3.864. accidere. id quoniam mors eximit, esseque prohibet 3.865. illum cui possint incommoda conciliari, 3.866. scire licet nobis nihil esse in morte timendum 3.867. nec miserum fieri qui non est posse, neque hilum 3.868. differre an nullo fuerit iam tempore natus, 3.869. mortalem vitam mors cum inmortalis ademit. 3.870. Proinde ubi se videas hominem indignarier ipsum, 3.871. post mortem fore ut aut putescat corpore posto 3.872. aut flammis interfiat malisve ferarum, 3.873. scire licet non sincerum sonere atque subesse 3.874. caecum aliquem cordi stimulum, quamvis neget ipse 3.875. credere se quemquam sibi sensum in morte futurum; 3.876. non, ut opinor, enim dat quod promittit et unde 3.877. nec radicitus e vita se tollit et eicit, 3.878. sed facit esse sui quiddam super inscius ipse. 3.879. vivus enim sibi cum proponit quisque futurum, 3.880. corpus uti volucres lacerent in morte feraeque, 3.881. ipse sui miseret; neque enim se dividit illim 3.882. nec removet satis a proiecto corpore et illum 3.883. se fingit sensuque suo contaminat astans. 3.884. hinc indignatur se mortalem esse creatum 3.885. nec videt in vera nullum fore morte alium se, 3.886. qui possit vivus sibi se lugere peremptum 3.887. stansque iacentem se lacerari urive dolere. 3.888. nam si in morte malumst malis morsuque ferarum 3.889. tractari, non invenio qui non sit acerbum 3.890. ignibus inpositum calidis torrescere flammis 3.891. aut in melle situm suffocari atque rigere 3.892. frigore, cum summo gelidi cubat aequore saxi, 3.893. urgerive superne obrutum pondere terrae. 3.894. 'Iam iam non domus accipiet te laeta neque uxor 3.895. optima, nec dulces occurrent oscula nati 3.896. praeripere et tacita pectus dulcedine tangent. 3.897. non poteris factis florentibus esse tuisque 3.898. praesidium. misero misere' aiunt 'omnia ademit 3.899. una dies infesta tibi tot praemia vitae.' 3.900. illud in his rebus non addunt 'nec tibi earum 3.901. iam desiderium rerum super insidet una.' 3.902. quod bene si videant animo dictisque sequantur, 3.903. dissoluant animi magno se angore metuque. 3.904. 'tu quidem ut es leto sopitus, sic eris aevi 3.905. quod super est cunctis privatus doloribus aegris; 3.906. at nos horrifico cinefactum te prope busto 3.907. insatiabiliter deflevimus, aeternumque 3.908. nulla dies nobis maerorem e pectore demet.' 3.909. illud ab hoc igitur quaerendum est, quid sit amari 3.910. tanto opere, ad somnum si res redit atque quietem, 3.911. cur quisquam aeterno possit tabescere luctu. 3.912. Hoc etiam faciunt ubi discubuere tenentque 3.913. pocula saepe homines et inumbrant ora coronis, 3.914. ex animo ut dicant: 'brevis hic est fructus homullis; 3.915. iam fuerit neque post umquam revocare licebit.' 3.916. tam quam in morte mali cum primis hoc sit eorum, 3.917. quod sitis exurat miseros atque arida torrat, 3.918. aut aliae cuius desiderium insideat rei. 3.919. nec sibi enim quisquam tum se vitamque requiret, 3.920. cum pariter mens et corpus sopita quiescunt; 3.921. nam licet aeternum per nos sic esse soporem, 3.922. nec desiderium nostri nos adficit ullum, 3.923. et tamen haud quaquam nostros tunc illa per artus 3.924. longe ab sensiferis primordia motibus errant, 3.925. cum correptus homo ex somno se colligit ipse. 3.926. multo igitur mortem minus ad nos esse putandumst, 3.927. si minus esse potest quam quod nihil esse videmus; 3.928. maior enim turbae disiectus materiai 3.929. consequitur leto nec quisquam expergitus extat, 3.930. frigida quem semel est vitai pausa secuta. 3.931. Denique si vocem rerum natura repente. 3.932. mittat et hoc alicui nostrum sic increpet ipsa: 3.933. 'quid tibi tanto operest, mortalis, quod nimis aegris 3.934. luctibus indulges? quid mortem congemis ac fles? 3.935. nam si grata fuit tibi vita ante acta priorque 3.936. et non omnia pertusum congesta quasi in vas 3.937. commoda perfluxere atque ingrata interiere; 3.938. cur non ut plenus vitae conviva recedis 3.939. aequo animoque capis securam, stulte, quietem? 3.940. sin ea quae fructus cumque es periere profusa 3.941. vitaque in offensost, cur amplius addere quaeris, 3.942. rursum quod pereat male et ingratum occidat omne, 3.943. non potius vitae finem facis atque laboris? 3.944. nam tibi praeterea quod machiner inveniamque, 3.945. quod placeat, nihil est; eadem sunt omnia semper. 3.946. si tibi non annis corpus iam marcet et artus 3.947. confecti languent, eadem tamen omnia restant, 3.948. omnia si perges vivendo vincere saecla, 3.949. atque etiam potius, si numquam sis moriturus', 3.950. quid respondemus, nisi iustam intendere litem 3.951. naturam et veram verbis exponere causam? 3.952. grandior hic vero si iam seniorque queratur 3.953. atque obitum lamentetur miser amplius aequo, 3.954. non merito inclamet magis et voce increpet acri: 3.955. 'aufer abhinc lacrimas, baratre, et compesce querellas. 3.956. omnia perfunctus vitai praemia marces; 3.957. sed quia semper aves quod abest, praesentia temnis, 3.958. inperfecta tibi elapsast ingrataque vita, 3.959. et nec opiti mors ad caput adstitit ante 3.960. quam satur ac plenus possis discedere rerum. 3.961. nunc aliena tua tamen aetate omnia mitte 3.962. aequo animoque, age dum, magnis concede necessis?' 3.963. iure, ut opinor, agat, iure increpet inciletque; 3.964. cedit enim rerum novitate extrusa vetustas 3.965. semper, et ex aliis aliud reparare necessest. 3.966. Nec quisquam in barathrum nec Tartara deditur atra; 3.967. materies opus est, ut crescant postera saecla; 3.968. quae tamen omnia te vita perfuncta sequentur; 3.969. nec minus ergo ante haec quam tu cecidere cadentque. 3.970. sic alid ex alio numquam desistet oriri 3.971. vitaque mancipio nulli datur, omnibus usu. 3.972. respice item quam nil ad nos ante acta vetustas 3.973. temporis aeterni fuerit, quam nascimur ante. 3.974. hoc igitur speculum nobis natura futuri 3.975. temporis exponit post mortem denique nostram. 3.976. numquid ibi horribile apparet, num triste videtur 3.977. quicquam, non omni somno securius exstat? 3.978. Atque ea ni mirum quae cumque Acherunte profundo 3.979. prodita sunt esse, in vita sunt omnia nobis. 3.980. nec miser inpendens magnum timet aere aëre saxum 3.981. Tantalus, ut famast, cassa formidine torpens; 3.982. sed magis in vita divom metus urget iis 3.983. mortalis casumque timent quem cuique ferat fors. 3.984. nec Tityon volucres ineunt Acherunte iacentem 3.985. nec quod sub magno scrutentur pectore quicquam 3.986. perpetuam aetatem possunt reperire profecto. 3.987. quam libet immani proiectu corporis exstet, 3.988. qui non sola novem dispessis iugera membris 3.989. optineat, sed qui terrai totius orbem, 3.990. non tamen aeternum poterit perferre dolorem 3.991. nec praebere cibum proprio de corpore semper. 3.992. sed Tityos nobis hic est, in amore iacentem 3.993. quem volucres lacerant atque exest anxius angor 3.994. aut alia quavis scindunt cuppedine curae. 3.995. Sisyphus in vita quoque nobis ante oculos est, 3.996. qui petere a populo fasces saevasque secures 3.997. imbibit et semper victus tristisque recedit. 3.998. nam petere imperium, quod iest nec datur umquam, 3.999. atque in eo semper durum sufferre laborem, 3.1000. hoc est adverso nixantem trudere monte 3.1001. saxum, quod tamen e summo iam vertice rusum 3.1002. volvitur et plani raptim petit aequora campi. 3.1003. deinde animi ingratam naturam pascere semper 3.1004. atque explere bonis rebus satiareque numquam, 3.1005. quod faciunt nobis annorum tempora, circum 3.1006. cum redeunt fetusque ferunt variosque lepores, 3.1007. nec tamen explemur vitai fructibus umquam, 3.1008. hoc, ut opinor, id est, aevo florente puellas 3.1009. quod memorant laticem pertusum congerere in vas, 3.1010. quod tamen expleri nulla ratione potestur. 3.1011. Cerberus et Furiae iam vero et lucis egestas, 3.1012. Tartarus horriferos eructans faucibus aestus! 3.1013. qui neque sunt usquam nec possunt esse profecto; 3.1014. sed metus in vita poenarum pro male factis 3.1015. est insignibus insignis scelerisque luela, 3.1016. carcer et horribilis de saxo iactus deorsum, 3.1017. verbera carnifices robur pix lammina taedae; 3.1018. quae tamen etsi absunt, at mens sibi conscia factis 3.1019. praemetuens adhibet stimulos torretque flagellis, 3.1020. nec videt interea qui terminus esse malorum 3.1021. possit nec quae sit poenarum denique finis, 3.1022. atque eadem metuit magis haec ne in morte gravescant. 3.1023. hic Acherusia fit stultorum denique vita. 3.1024. Hoc etiam tibi tute interdum dicere possis. 3.1025. 'lumina sis oculis etiam bonus Ancus reliquit, 3.1026. qui melior multis quam tu fuit, improbe, rebus. 3.1027. inde alii multi reges rerumque potentes 3.1028. occiderunt, magnis qui gentibus imperitarunt. 3.1029. ille quoque ipse, viam qui quondam per mare magnum 3.1030. stravit iterque dedit legionibus ire per altum 3.1031. ac pedibus salsas docuit super ire lucunas 3.1032. et contempsit equis insultans murmura ponti, 3.1033. lumine adempto animam moribundo corpore fudit. 3.1034. Scipiadas, belli fulmen, Carthaginis horror, 3.1035. ossa dedit terrae proinde ac famul infimus esset. 3.1036. adde repertores doctrinarum atque leporum, 3.1037. adde Heliconiadum comites; quorum unus Homerus 3.1038. sceptra potitus eadem aliis sopitus quietest. 3.1039. denique Democritum post quam matura vetustas 3.1040. admonuit memores motus languescere mentis, 3.1041. sponte sua leto caput obvius optulit ipse. 3.1042. ipse Epicurus obit decurso lumine vitae, 3.1043. qui genus humanum ingenio superavit et omnis 3.1044. restinxit stellas exortus ut aetherius sol. 3.1045. tu vero dubitabis et indignabere obire? 3.1046. mortua cui vita est prope iam vivo atque videnti, 3.1047. qui somno partem maiorem conteris aevi, 3.1048. et viligans stertis nec somnia cernere cessas 3.1049. sollicitamque geris cassa formidine mentem 3.1050. nec reperire potes tibi quid sit saepe mali, cum 3.1051. ebrius urgeris multis miser undique curis 3.1052. atque animo incerto fluitans errore vagaris.' 3.1053. Si possent homines, proinde ac sentire videntur 3.1054. pondus inesse animo, quod se gravitate fatiget, 3.1055. e quibus id fiat causis quoque noscere et unde 3.1056. tanta mali tam quam moles in pectore constet, 3.1057. haut ita vitam agerent, ut nunc plerumque videmus 3.1058. quid sibi quisque velit nescire et quaerere semper, 3.1059. commutare locum, quasi onus deponere possit. 3.1060. exit saepe foras magnis ex aedibus ille, 3.1061. esse domi quem pertaesumst, subitoque revertit , 3.1062. quippe foris nihilo melius qui sentiat esse. 3.1063. currit agens mannos ad villam praecipitanter 3.1064. auxilium tectis quasi ferre ardentibus instans; 3.1065. oscitat extemplo, tetigit cum limina villae, 3.1066. aut abit in somnum gravis atque oblivia quaerit, 3.1067. aut etiam properans urbem petit atque revisit. 3.1068. hoc se quisque modo fugit, at quem scilicet, ut fit, 3.1069. effugere haut potis est: ingratius haeret et odit 3.1070. propterea, morbi quia causam non tenet aeger; 3.1071. quam bene si videat, iam rebus quisque relictis 3.1072. naturam primum studeat cognoscere rerum, 3.1073. temporis aeterni quoniam, non unius horae, 3.1074. ambigitur status, in quo sit mortalibus omnis 3.1075. aetas, post mortem quae restat cumque manendo. 3.1076. Denique tanto opere in dubiis trepidare periclis 3.1077. quae mala nos subigit vitai tanta cupido? 3.1078. certe equidem finis vitae mortalibus adstat 3.1079. nec devitari letum pote, quin obeamus. 3.1080. praeterea versamur ibidem atque insumus usque 3.1081. nec nova vivendo procuditur ulla voluptas; 3.1082. sed dum abest quod avemus, id exsuperare videtur 3.1083. cetera; post aliud, cum contigit illud, avemus 3.1084. et sitis aequa tenet vitai semper hiantis. 3.1085. posteraque in dubiost fortunam quam vehat aetas, 3.1086. quidve ferat nobis casus quive exitus instet. 3.1087. nec prorsum vitam ducendo demimus hilum 3.1088. tempore de mortis nec delibare valemus, 3.1089. quo minus esse diu possimus forte perempti. 3.1090. proinde licet quod vis vivendo condere saecla, 3.1091. mors aeterna tamen nihilo minus illa manebit, 3.1092. nec minus ille diu iam non erit, ex hodierno 3.1093. lumine qui finem vitai fecit, et ille, 3.1094. mensibus atque annis qui multis occidit ante. 4.1037. Sollicitatur id in nobis, quod diximus ante, 4.1038. semen, adulta aetas cum primum roborat artus. 4.1039. namque alias aliud res commovet atque lacessit; 4.1040. ex homine humanum semen ciet una hominis vis. 4.1041. quod simul atque suis eiectum sedibus exit, 4.1042. per membra atque artus decedit corpore toto, 4.1043. in loca conveniens nervorum certa cietque 4.1044. continuo partis genitalis corporis ipsas. 4.1045. inritata tument loca semine fitque voluntas 4.1046. eicere id quo se contendit dira lubido, 4.1047. incitat inritans loca turgida semine multo 4.1048. idque petit corpus, mens unde est saucia amore; 4.1049. namque omnes plerumque cadunt in vulnus et illam 4.1050. emicat in partem sanguis, unde icimur ictu, 4.1051. et si comminus est, hostem ruber occupat umor. 4.1052. sic igitur Veneris qui telis accipit ictus, 4.1053. sive puer membris muliebribus hunc iaculatur 4.1054. seu mulier toto iactans e corpore amorem, 4.1055. unde feritur, eo tendit gestitque coire 4.1056. et iacere umorem in corpus de corpore ductum; 4.1057. namque voluptatem praesagit muta cupido. 4.1058. Haec Venus est nobis; hinc autemst nomen Amoris, 4.1059. hinc illaec primum Veneris dulcedinis in cor 4.1060. stillavit gutta et successit frigida cura; 4.1061. nam si abest quod ames, praesto simulacra tamen sunt 4.1062. illius et nomen dulce obversatur ad auris. 4.1063. sed fugitare decet simulacra et pabula amoris 4.1064. absterrere sibi atque alio convertere mentem 4.1065. et iacere umorem coniectum in corpora quaeque 4.1066. nec retinere semel conversum unius amore 4.1067. et servare sibi curam certumque dolorem; 4.1068. ulcus enim vivescit et inveterascit alendo 4.1069. inque dies gliscit furor atque aerumna gravescit, 4.1070. si non prima novis conturbes volnera plagis 4.1071. volgivagaque vagus Venere ante recentia cures 4.1072. aut alio possis animi traducere motus. 4.1073. Nec Veneris fructu caret is qui vitat amorem, 4.1074. sed potius quae sunt sine poena commoda sumit; 4.1075. nam certe purast sanis magis inde voluptas 4.1076. quam miseris; etenim potiundi tempore in ipso 4.1077. fluctuat incertis erroribus ardor amantum 4.1078. nec constat quid primum oculis manibusque fruantur. 4.1079. quod petiere, premunt arte faciuntque dolorem 4.1080. corporis et dentes inlidunt saepe labellis 4.1081. osculaque adfigunt, quia non est pura voluptas 4.1082. et stimuli subsunt, qui instigant laedere id ipsum, 4.1083. quod cumque est, rabies unde illaec germina surgunt. 4.1084. sed leviter poenas frangit Venus inter amorem 4.1085. blandaque refrenat morsus admixta voluptas. 4.1086. namque in eo spes est, unde est ardoris origo, 4.1087. restingui quoque posse ab eodem corpore flammam. 4.1088. quod fieri contra totum natura repugnat; 4.1089. unaque res haec est, cuius quam plurima habemus, 4.1090. tam magis ardescit dira cuppedine pectus. 4.1091. nam cibus atque umor membris adsumitur intus; 4.1092. quae quoniam certas possunt obsidere partis, 4.1093. hoc facile expletur laticum frugumque cupido. 4.1094. ex hominis vero facie pulchroque colore 4.1095. nil datur in corpus praeter simulacra fruendum 4.1096. tenvia; quae vento spes raptast saepe misella. 4.1097. ut bibere in somnis sitiens quom quaerit et umor 4.1098. non datur, ardorem qui membris stinguere possit, 4.1099. sed laticum simulacra petit frustraque laborat 4.1100. in medioque sitit torrenti flumine potans, 4.1101. sic in amore Venus simulacris ludit amantis, 4.1102. nec satiare queunt spectando corpora coram 4.1103. nec manibus quicquam teneris abradere membris 4.1104. possunt errantes incerti corpore toto. 4.1105. denique cum membris conlatis flore fruuntur 4.1106. aetatis, iam cum praesagit gaudia corpus 4.1107. atque in eost Venus ut muliebria conserat arva, 4.1108. adfigunt avide corpus iunguntque salivas 4.1109. oris et inspirant pressantes dentibus ora, 4.1110. ne quiquam, quoniam nihil inde abradere possunt 4.1111. nec penetrare et abire in corpus corpore toto; 4.1112. nam facere inter dum velle et certare videntur. 4.1113. usque adeo cupide in Veneris compagibus haerent, 4.1114. membra voluptatis dum vi labefacta liquescunt. 4.1115. tandem ubi se erupit nervis coniecta cupido, 4.1116. parva fit ardoris violenti pausa parumper. 4.1117. inde redit rabies eadem et furor ille revisit, 4.1118. cum sibi quod cupiant ipsi contingere quaerunt, 4.1119. nec reperire malum id possunt quae machina vincat. 4.1120. usque adeo incerti tabescunt volnere caeco. 4.1121. Adde quod absumunt viris pereuntque labore, 4.1122. adde quod alterius sub nutu degitur aetas, 4.1123. languent officia atque aegrotat fama vacillans. 4.1124. labitur interea res et Babylonia fiunt 4.1125. unguenta et pulchra in pedibus Sicyonia rident, 4.1126. scilicet et grandes viridi cum luce zmaragdi 4.1127. auro includuntur teriturque thalassina vestis 4.1128. adsidue et Veneris sudorem exercita potat. 4.1129. et bene parta patrum fiunt anademata, mitrae, 4.1130. inter dum in pallam atque Alidensia Ciaque vertunt. 4.1131. eximia veste et victu convivia, ludi, 4.1132. pocula crebra, unguenta, coronae, serta parantur, 4.1133. ne quiquam, quoniam medio de fonte leporum 4.1134. surgit amari aliquid, quod in ipsis floribus angat, 4.1135. aut cum conscius ipse animus se forte remordet 4.1136. desidiose agere aetatem lustrisque perire, 4.1137. aut quod in ambiguo verbum iaculata reliquit, 4.1138. quod cupido adfixum cordi vivescit ut ignis, 4.1139. aut nimium iactare oculos aliumve tueri 4.1140. quod putat in voltuque videt vestigia risus. 4.1141. Atque in amore mala haec proprio summeque secundo 4.1142. inveniuntur; in adverso vero atque inopi sunt, 4.1143. prendere quae possis oculorum lumine operto. 4.1144. innumerabilia; ut melius vigilare sit ante, 4.1145. qua docui ratione, cavereque, ne inliciaris. 4.1146. nam vitare, plagas in amoris ne iaciamur, 4.1147. non ita difficile est quam captum retibus ipsis 4.1148. exire et validos Veneris perrumpere nodos. 4.1149. et tamen implicitus quoque possis inque peditus 4.1150. effugere infestum, nisi tute tibi obvius obstes 4.1151. et praetermittas animi vitia omnia primum 4.1152. aut quae corporis sunt eius, quam praepetis ac vis. 4.1153. nam faciunt homines plerumque cupidine caeci 4.1154. et tribuunt ea quae non sunt his commoda vere. 4.1155. multimodis igitur pravas turpisque videmus 4.1156. esse in deliciis summoque in honore vigere. 4.1157. atque alios alii inrident Veneremque suadent 4.1158. ut placent, quoniam foedo adflictentur amore, 4.1159. nec sua respiciunt miseri mala maxima saepe. 4.1160. nigra melichrus est, inmunda et fetida acosmos, 4.1161. caesia Palladium, nervosa et lignea dorcas, 4.1162. parvula, pumilio, chariton mia, tota merum sal, 4.1163. magna atque inmanis cataplexis plenaque honoris. 4.1164. balba loqui non quit, traulizi, muta pudens est; 4.1165. at flagrans, odiosa, loquacula Lampadium fit. 4.1166. ischnon eromenion tum fit, cum vivere non quit 4.1167. prae macie; rhadine verost iam mortua tussi. 4.1168. at nimia et mammosa Ceres est ipsa ab Iaccho, 4.1169. simula Silena ac Saturast, labeosa philema. 4.1170. cetera de genere hoc longum est si dicere coner. 4.1171. sed tamen esto iam quantovis oris honore, 4.1172. cui Veneris membris vis omnibus exoriatur; 4.1173. nempe aliae quoque sunt; nempe hac sine viximus ante; 4.1174. nempe eadem facit et scimus facere omnia turpi 4.1175. et miseram taetris se suffit odoribus ipsa, 4.1176. quam famulae longe fugitant furtimque cachint. 4.1177. at lacrimans exclusus amator limina saepe 4.1178. floribus et sertis operit postisque superbos 4.1179. unguit amaracino et foribus miser oscula figit; 4.1180. quem si iam ammissum venientem offenderit aura 4.1181. una modo, causas abeundi quaerat honestas 4.1182. et meditata diu cadat alte sumpta querella 4.1183. stultitiaque ibi se damnet, tribuisse quod illi 4.1184. plus videat quam mortali concedere par est. 4.1185. nec Veneres nostras hoc fallit; quo magis ipsae 4.1186. omnia summo opere hos vitae poscaenia celant, 4.1187. quos retinere volunt adstrictosque esse in amore, 4.1188. ne quiquam, quoniam tu animo tamen omnia possis 4.1189. protrahere in lucem atque omnis inquirere risus 4.1190. et, si bello animost et non odiosa, vicissim 4.1191. praetermittere et humanis concedere rebus. 4.1192. Nec mulier semper ficto suspirat amore, 4.1193. quae conplexa viri corpus cum corpore iungit 4.1194. et tenet adsuctis umectans oscula labris; 4.1195. nam facit ex animo saepe et communia quaerens 4.1196. gaudia sollicitat spatium decurrere amoris. 4.1197. nec ratione alia volucres armenta feraeque 4.1198. et pecudes et equae maribus subsidere possent, 4.1199. si non, ipsa quod illarum subat, ardet abundans 4.1200. natura et Venerem salientum laeta retractat. 4.1201. nonne vides etiam quos mutua saepe voluptas 4.1202. vinxit, ut in vinclis communibus excrucientur, 4.1203. in triviis cum saepe canes discedere aventis 4.1204. divorsi cupide summis ex viribus tendunt, 4.1205. quom interea validis Veneris compagibus haerent? 4.1206. quod facerent numquam, nisi mutua gaudia nossent, 4.1207. quae iacere in fraudem possent vinctosque tenere. 4.1208. quare etiam atque etiam, ut dico, est communis voluptas. 4.1209. Et commiscendo quom semine forte virilem 4.1210. femina vim vicit subita vi corripuitque, 4.1211. tum similes matrum materno semine fiunt, 4.1212. ut patribus patrio. sed quos utriusque figurae 4.1213. esse vides, iuxtim miscentes vulta parentum, 4.1214. corpore de patrio et materno sanguine crescunt, 4.1215. semina cum Veneris stimulis excita per artus 4.1216. obvia conflixit conspirans mutuus ardor, 4.1217. et neque utrum superavit eorum nec superatumst. 4.1218. fit quoque ut inter dum similes existere avorum 4.1219. possint et referant proavorum saepe figuras, 4.1220. propterea quia multa modis primordia multis 4.1221. mixta suo celant in corpore saepe parentis, 4.1222. quae patribus patres tradunt a stirpe profecta. 4.1223. inde Venus varia producit sorte figuras, 4.1224. maiorumque refert voltus vocesque comasque; 4.1225. quandoquidem nihilo magis haec de semine certo 4.1226. fiunt quam facies et corpora membraque nobis. 4.1227. et muliebre oritur patrio de semine saeclum 4.1228. maternoque mares existunt corpore creti; 4.1229. semper enim partus duplici de semine constat, 4.1230. atque utri similest magis id quod cumque creatur, 4.1231. eius habet plus parte aequa; quod cernere possis, 4.1232. sive virum suboles sivest muliebris origo. 4.1233. Nec divina satum genitalem numina cuiquam 4.1234. absterrent, pater a gnatis ne dulcibus umquam 4.1235. appelletur et ut sterili Venere exigat aevom; 4.1236. quod plerumque putant et multo sanguine maesti 4.1237. conspergunt aras adolentque altaria donis, 4.1238. ut gravidas reddant uxores semine largo; 4.1239. ne quiquam divom numen sortisque fatigant; 4.1240. nam steriles nimium crasso sunt semine partim, 4.1241. et liquido praeter iustum tenuique vicissim. 4.1242. tenve locis quia non potis est adfigere adhaesum, 4.1243. liquitur extemplo et revocatum cedit abortu. 4.1244. crassius hinc porro quoniam concretius aequo 4.1245. mittitur, aut non tam prolixo provolat ictu 4.1246. aut penetrare locos aeque nequit aut penetratum 4.1247. aegre admiscetur muliebri semine semen. 4.1248. nam multum harmoniae Veneris differre videntur. 4.1249. atque alias alii complent magis ex aliisque 4.1250. succipiunt aliae pondus magis inque gravescunt. 4.1251. et multae steriles Hymenaeis ante fuerunt 4.1252. pluribus et nactae post sunt tamen unde puellos 4.1253. suscipere et partu possent ditescere dulci. 4.1254. et quibus ante domi fecundae saepe nequissent 4.1255. uxoris parere, inventast illis quoque compar 4.1256. natura, ut possent gnatis munire senectam. 4.1257. usque adeo magni refert, ut semina possint 4.1258. seminibus commisceri genitaliter apta 4.1259. crassaque conveniant liquidis et liquida crassis. 4.1260. atque in eo refert quo victu vita colatur; 4.1261. namque aliis rebus concrescunt semina membris 4.1262. atque aliis extenvantur tabentque vicissim. 4.1263. et quibus ipsa modis tractetur blanda voluptas. 4.1264. id quoque permagni refert; nam more ferarum 4.1265. quadrupedumque magis ritu plerumque putantur 4.1266. concipere uxores, quia sic loca sumere possunt 4.1267. pectoribus positis sublatis semina lumbis. 4.1268. nec molles opus sunt motus uxoribus hilum. 4.1269. nam mulier prohibet se concipere atque repugnat, 4.1270. clunibus ipsa viri Venerem si laeta retractat 4.1271. atque exossato ciet omni pectore fluctus; 4.1272. eicit enim sulcum recta regione viaque 4.1273. vomeris atque locis avertit seminis ictum. 4.1274. idque sua causa consuerunt scorta moveri, 4.1275. ne complerentur crebro gravidaeque iacerent, 4.1276. et simul ipsa viris Venus ut concinnior esset; 4.1277. coniugibus quod nil nostris opus esse videtur. 4.1278. Nec divinitus inter dum Venerisque sagittis 4.1279. deteriore fit ut forma muliercula ametur; 4.1280. nam facit ipsa suis inter dum femina factis 4.1281. morigerisque modis et munde corpore culto, 4.1282. ut facile insuescat secum te degere vitam. 4.1283. quod super est, consuetudo concinnat amorem; 4.1284. nam leviter quamvis quod crebro tunditur ictu, 4.1285. vincitur in longo spatio tamen atque labascit. 4.1286. nonne vides etiam guttas in saxa cadentis 4.1287. umoris longo in spatio pertundere saxa? | |
|
