7. Cicero, Tusculan Disputations, 1.94, 3.1-3.7, 3.12-3.18, 3.20-3.21, 3.24, 3.29-3.30, 3.32-3.33, 3.52, 3.54-3.56, 3.59, 3.61, 3.74, 3.76, 3.82-3.84, 4.63, 5.96 (2nd cent. BCE - 1st cent. BCE)
| 1.94. cur? nam, reor, nullis, si vita longior daretur, posset esse iucundior; nihil enim est profecto homini hominis X prudentia dulcius, cf. Med. fr. 676 quam, ut quam ut quia utem K 1 cetera auferat, adfert certe senectus. Quae vero aetas longa est, aut quid omnino est post omnino add. V vet homini longum? nonne Mo/do pueros, pueri (i in r. V 1 ) V modo a/dulescentes i/n cursu a tergo i/nsequens Com. pall. inc. 43 actergo V 1 Ne/c opitis a/dsecuta est senectus? sed quia ultra nihil habemus, hoc longum dicimus. ducimus K Omnia ista, perinde ut cuique data sunt pro rata parte, ita aut longa aut parte avita longa GKR parte aucta l. in parte aut l. corr. V parte, ita aut Man. brevia dicuntur. apud Hypanim fluvium, qui ab Europae parte in Pontum influit, Aristoteles Arist. hist. an. 552b 18 ait bestiolas quasdam nasci, quae unum diem vivant. ex his igitur hora VIII quae mortua est, provecta aetate mortua est; quae vero occidente sole, decrepita, eo magis, si etiam solstitiali die. confer confert X ( corr. KV 1 ) nostram longissimam aetatem cum aeternitate: in eadem propemodum brevitate qua illae bestiolae reperiemur. reperiemus V 1 3.1. Quidnam esse, Brute, Quidnam-Brute om. RK cf. praef. cur om. K causae putem, cur, cum constemus ex animo et corpore, corporis curandi tuendique causa quaesita sit ars atque eius ars eius atque X (areius atque K 1, cf. praef. ) corr. Man. utilitas deorum inmortalium de eorum inm. R 1 V 1 inventioni consecrata, animi autem medicina nec tam desiderata desidera GRV ( add. V 1? ) sit, ante quam inventa, nec tam culta, posteaquam cognita est, nec tam multis grata et probata, pluribus etiam suspecta et invisa? an quod corporis gravitatem et dolorem animo iudicamus, animi morbum corpore non sentimus? ita fit ut animus de se ipse tum tum ex cum corr. K 2 iudicet, cum id ipsum, quo iudicatur, aegrotet. 3.2. Quodsi talis nos natura genuisset, ut eam ipsam intueri et perspicere eademque optima duce cursum vitae conficere possemus, haut haut V 2 aut GK 1 RV 1 haud K 2 B s erat sane quod quisquam rationem ac doctrinam rationem ac doctrinam s ratione ac doctrina X rationedẽ V 2 hac pro ac G 1 et Gr.?) requireret. requiret G 1 nunc parvulos nobis dedit igniculos, quos celeriter malis moribus opinionibusque depravati depravati V 1? e corr. B s depravatis X sic restinguimus, ut nusquam naturae lumen appareat. sunt enim ingeniis nostris semina semita G innata virtutum, quae si adolescere adholescere G 1 adol. sed o in r. V 1 liceret, licet in liceret corr. R c licetret G 1 ipsa nos ad beatam vitam natura perduceret. nunc autem, simul atque editi in lucem et suscepti sumus, in omni continuo pravitate et in summa opinionum perversitate versamur, ut paene cum lacte nutricis errorem suxisse videamur. cum vero parentibus redditi, dein reddit idem G reddit idemr R ( et r = require al.m. ) redditidē V 1 (redditi dein V 2 sec. Str. ) redditi idem HK ( demŭ ss. 2 ) redditi demum Gr.(?)B magistris traditi sumus, tum tum ... 9 cedat Non. 416, 32 ita variis imbuimur inb. KR erroribus, ut vanitati veritas et opinioni opinio G 1 confirmatae confirmatae s Non. confirmata X natura naturae K ipsa cedat. 3.3. accedunt etiam poëtae, qui cum magnam speciem doctrinae sapientiaeque prae se tulerunt, audiuntur leguntur ediscuntur et inhaerescunt penitus in mentibus. cum vero eodem quasi maxumus quidam quidem K 1 R 1 H magister populus accessit accessit V c ( cf. rep. 4,9 ) om. X (accedit ante eodem add. multi s ) atque omnis undique ad vitia consentiens multitudo, tum plane inficimur opinionum pravitate a naturaque desciscimus, dessciscimus KR 1 ut nobis optime naturae vim vidisse naturae vim vidisse Mdv. ad fin. 3,62 naturam invidisse videantur, qui nihil melius homini, nihil magis expetendum, nihil praestantius honoribus, imperiis, populari gloria iudicaverunt. ad ad at K quam fertur optumus quisque veramque illam honestatem expetens, expe tens V quam unam natura maxime anquirit, unam s una anquirit Mos. inquirit in summa iitate versatur consectaturque nullam eminentem effigiem virtutis, virtutis del. Bentl. gloriae ( ex gloria V 2 ) del. Bai. sed adumbratam imaginem gloriae. est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata; ea est consentiens laus bonorum, incorrupta et ante incorrupta add. V c vox bene iudicantium de excellenti excellenti ex -te V 1 excellente rell. ( ft. recte cf. de orat. 2, 85 fr. ap. Char. GL. I p. 138, 13 ) virtute, ea virtuti resonat tamquam imago; gloriae post imago add. X exp. V 1 quae quia recte factorum plerumque comes est, non est non est ea H est in r. V c bonis viris repudianda. repudienda in -anda corr. K 1 V 1 3.4. illa autem, quae se eius imitatricem esse volt, uult R e corr. H temeraria atque inconsiderata et plerumque peccatorum vitiorumque laudatrix, fama popularis, simulatione honestatis formam forme G 1 eius pulchritudinemque corrumpit. qua caecitate homines, cum quaedam etiam praeclara cuperent eaque que om. H nescirent nec ubi nec qualia essent, funditus alii everterunt everterent X corr. K 2 R c V 1? suas civitates, alii ipsi occiderunt. atque hi quidem optuma petentes non tam voluntate quam cursus errore falluntur. quid? qui quid qui K c R 2 V 1? e corr. quid- que GR 1 V 1 quiqui K 1 pecuniae cupiditate, qui voluptatum libidine feruntur, quid...12 feruntur om. H quorumque ita perturbantur animi, ut non multum absint ab insania, quod insipientibus contingit contigit G 1 omnibus, quod 14 omnibus del. Ba. is is H his rell. nullane ne om. G 1 est adhibenda curatio? utrum quod minus noceant animi aegrotationes quam corporis, an quod corpora curari possint, animorum medicina nulla sit? 3.5. at et morbi morbi ex moribus K 1 perniciosiores pluresque sunt animi quam corporis; an ... 18 corporis add. G 2 in mg. hi enim ipsi hi...19 ipsi hoc. . ipso Ba. male: 'ipsi corporis morbi animi morbos efficere possunt eorumque numerum augent' (plures!) cf. p. 405,14 odiosi sunt, quod ad animum pertinent pertine t V eumque sollicitant, solicitant G 1 R 1 V 1 animusque aeger, ut ait Ennius, Enn. sc. 392 semper errat neque pati pati poti Ribb. sed cf. Va. neque perpeti potest, cupere numquam desinit. quibus duobus morbis, ut omittam alios, aegritudine et cupiditate, cupidldatẽ R 1 qui tandem possunt in corpore esse graviores? qui vero probari potest ut sibi mederi animus non possit, cum ipsam medicinam corporis animus invenerit, cumque ad corporum sanationem multum ipsa corpora et natura valeat nec omnes, omnis X corr. V 2 sint Tregd. sunt qui curari se passi sint, continuo etiam convalescant, convalescunt G animi autem, qui se sanari voluerint praeceptisque sapientium paruerint, sine ulla dubitatione sanentur? 3.6. est profecto animi medicina, philosophia; Cur igitur cum constemus ... 319,4 philosophia H cuius auxilium non ut in corporis morbis petendum est foris, omnibusque opibus viribus, et ante viribus add. V c s viribus om. Gr. ut nosmet ipsi nobis mederi possimus, elaborandum est. Quamquam de universa philosophia, quanto opere et expetenda esset et colenda, satis, ut arbitror, dictum est in Hortensio. ortensio G de maxumis autem rebus nihil fere intermisimus postea nec disputare nec scribere. his autem libris exposita sunt ea quae eaque G 1 a a om. K 1 nobis cum familiaribus nostris in Tusculano erant disputata. sed quo niam duobus superioribus de morte et de dolore dictum est, tertius dies disputationis hoc tertium volumen efficiet. 3.7. ut enim in Academiam nostram descendimus inclinato iam in postmeridianum tempus die, poposci eorum aliquem, qui aderant, aliquid quid adherant G 1 causam disserendi. tum res acta sic est: Videtur mihi cadere in sapientem aegritudo. Num reliquae quoque perturbationes animi, formidines libidines libidines add. G 2 iracundiae? haec enim fere sunt eius modi, eiusmodi V ( ss. c ) quae Graeci pa/qh pathe X appellant; ego poteram morbos, et id verbum esset e verbo, sed in consuetudinem nostram non caderet. nam misereri, invidere, gestire, laetari, haec omnia morbos Graeci appellant, motus animi rationi non obtemperantis, nos autem hos eosdem motus concitati animi recte, ut opinor, perturbationes dixerimus, morbos autem non satis usitate, relique ... 29 usitate ( libere ) H uisit. G 1 ( sic etiam 322, 10; 325,16 ) nisi quid aliud tibi videtur. Mihi vero isto modo. 3.12. Cadere, opinor, in sapientem aegritudinem tibi dixisti videri. Et vero ita existimo. Humanum id quidem, quod ita existumas. non enim silice nati sumus, sed est naturale in animis tenerum e ante silice add. V c non male naturabile X sed bi exp. V 1 ( cf. animabili codd. nat. deor. 2,91 ) natura Lb. quiddam quidam R 1 V 1 ( corr. 1 ) -ddā in r. G 2 atque molle, quod quod quā G 1 aegritudine quasi tempestate quatiatur, sed humanum... 22 quatiatur H nec absurde Crantor ille, qui in in om. X add. s V rec nostra Academia vel in primis fuit nobilis, minime inquit inquid G 1 adsentior is qui istam nescio quam indolentiam magno opere laudant, quae quae V 2 B qui X nec potest ulla ulle G 1 esse nec debet. ne aegrotus sim; sim s si inquit (inquid G 1 P cf. 2 ) fuerat X ( fuat V 2 si exp. et ss. V rec ) corr. Sey. cf. Ps. Plut. Cons. ad Ap. 102c, qui primum ou) ga\r sumfe/romai — e)/cw kai\ tou= dunatou= kai\ tou= sumfe/rontos ou)=san ut sua profert, paulo post addit : ' mh\ ga\r nosoi=men ', fhsi o( a)kadhmaiko\s Kra/ntwr, ' nosh/sasi de\ parei/h tis ai)/sqhsis ' ktl . inquit ut 303, 21 ergo, inquit al. si debet nec aegrotassem. Si X (a apertum post t in V) c exp. V 2? ne aegrotus inquit fuero, sin quid fuerit Vict. sensus adsit, adsit d in r. G 2 absit V c sive secetur quid sive avellatur a corpore. nam istuc nihil dolere dolere ex dolore K 1 R 1 ex dobere (b= lo) V 1 contigit G 1 non sine magna mercede contingit inmanitatis in animo, stuporis in corpore. non sine... 7 corpore Aug. civ. 14, 9 3.13. sed videamus ne haec oratio sit hominum adsentantium nostrae inbecillitati et indulgentium mollitudini; nos autem audeamus non solum ramos amputare miseriarum, sed omnis radicum fibras fybras X evellere. tamen aliquid relinquetur fortasse; ita sunt altae alta GKV ( corr. 2? ) H stirpes stultitiae; sed relinquetur id solum quod erit necessarium. Illud quidem sic habeto, nisi sanatus animus sit, quod sine philosophia fieri non potest, finem miseriarum nullum fore. sed... 15 fore quam ob rem, quoniam coepimus, tradamus nos ei curandos: sanabimur, si volemus. et progrediar quidem longius: non enim de aegritudine solum, quamquam id quidem quidem in mg. add. R c primum, sed de omni animi, ut ego posui, perturbatione, morbo, ut Graeci volunt, explicabo. et primo, si placet, Stoicorum more agamus, qui breviter astringere solent argumenta; deinde nostro instituto vagabimur. 3.14. Qui fortis est, idem est fidens (quoniam confidens sqq. St. fr. 3, 570 mala consuetudine loquendi loquendum Non. L 1 in vitio ponitur, ductum verbum a a add. V 2 confidendo, quod laudis in ante laudis add. V 2 est). qui autem est fidens, is profecto non extimescit; discrepat enim a timendo qui... 4 a timendo fidens (fidere Quich. ) Non. 443, 9 confidere. confidens Non. atqui, atqui R 2 ( cf. We. ) atque in quem cadit aegritudo, in eundem timor; quarum enim rerum praesentia sumus in aegritudine, easdem inpendentes et venientes inpendentis..venientis e corr. V aut 2 timemus. ita fit ut fortitudini aegritudo repugnet. ita. ... repugnet del. Hei. veri simile est igitur, in quem cadat cadit G aegritudo, cadere in eundem eundem eum Non. timorem et infractionem infractionem V ( exp. rec ) quidem quidem quandam ut v. in mg. R rec animi in quem... 10 animi Non. 122,28 et demissionem. demisionem GKR 1 dimis ionem V 1 quae in quem cadunt, in eundem cadit, ut serviat, ut victum, si quando, si quando aliquando (ali in r. 2 ) V se esse fateatur. quae qui recipit, recipiat idem necesse est timiditatem et ignaviam. non cadunt autem haec in virum fortem: igitur ne aegritudo quidem. at nemo sapiens nisi fortis: non cadet cadit V 2 H cadat K ergo in sapientem aegritudo. 3.15. Praeterea necesse est, qui fortis sit, eundem esse magni animi; qui magni animi BK 2 om. X qui autem magni animi V c ( ft. rec- tius cf. 326,11 Str. Phil. 49 p. 60 ) qui magni animi sit, invictum; qui invictus sit, eum eum om. H res humanas despicere atque infra se positas arbitrari. despicere autem nemo potest eas res, eas res nemo potest H propter quas aegritudine adfici potest; post potest add. nisi fortis V c ex quo efficitur fortem virum aegritudine numquam adfici. omnes autem sapientes fortes: non cadit igitur in sapientem aegritudo. Et quem ad modum oculus conturbatus turbatus H non est probe adfectus ad suum munus fungendum, fugendum K 1 V 1 et reliquae partes totumve corpus statu cum est motum, deest officio suo et muneri, sic conturbatus siconturbatus G 1 K 1 adxequendum V 1 animus non est aptus ad exequendum ad ex seq. G munus suum. munus autem animi est ratione bene uti; et sapientis animus ita semper adfectus est, ut ratione optime utatur; numquam igitur est perturbatus. at ad G 1 (14 G 1 K 1 ) aegritudo perturbatio est animi: semper igitur ea sapiens vacabit. primo iam si 325, 6 vacabit H 3.16. Veri etiam simile illud illi G 1 est, qui sit temperans— quem Graeci sw/frona appellant eamque virtutem swfrosu/nhn vocant, quam soleo equidem tum temperantiam, tum moderationem appellare, non numquam etiam modestiam; sed haud -d haut in r. K 1 scio an recte ea virtus frugalitas appellari possit, quod angustius apud Graecos valet, qui frugi homines xrhsi/mous appellant, id est tantum modo utilis; at illud est latius; omnis enim abstinentia, omnis innocentia (quae apud Graecos usitatum nomen nullum habet, sed habere potest potest om. H a)bla/beian ; a B La BEl in r. V 1 AB D AB e lAN fere K 1 RG 2 ( in litt. evan. aut eras. ) abdabeian H a B La BEl a N V 1 nam est innocentia adfectio affectio KRH talis animi sed praeter a N in r. quae noceat nemini)—reliquas etiam etiam om. H virtutes frugalitas continet. omnis abst.... 19 continet quae nisi tanta esset, et si is angustiis, quibus plerique putant, teneretur, numquam esset L. Pisonis cognomen tanto opere laudatum. 3.17. sed quia, nec qui propter metum praesidium reliquit, relinquit (-id G 1 ) X corr. V 1 aut 2 quod est ignaviae, nec qui propter avaritiam clam depositum depositi G non reddidit, quod est iniustitiae, nec qui propter temeritatem male rem gessit, quod est stultitiae, frugi appellari solet, eo tris virtutes, fortitudinem iustitiam prudentiam, frugalitas complexa est (etsi hoc quidem commune est virtutum; omnes omnis X enim inter se nexae et iugatae sunt hoc quidem est commu- ne ... 326, 1 sunt ( sine nexae et) Non. 47, 7 ): reliqua igitur et quarta virtus sit sit ut sit X sed ut exp. V 2 reliqua igitur est, quarta v. ut sit, ipsa fr. Mdv. ipsa frugalitas. eius enim videtur esse proprium motus animi adpetentis regere et sedare semperque semper quae X corr. R c adversantem aversantem X corr. VCR 2 libidini moderatam in omni re servare constantiam. cui contrarium vitium nequitia dicitur. 3.18. frugalitas, ut opinor, a fruge, qua nihil melius e est e We. terra, nequitia ab eo (etsi erit hoc fortasse durius, sed temptemus: lusisse lu sisse V (l m. 2? ) iusisse R 1 iussisse GKR 2 H putemur, putatos V (ato in r. 2 ut v.; voluitne putato ?) nil GR c ( totum verbum del. R 2 ) si nihil sit) ab eo, quod nequicquam est in tali homine, ex quo idem nihili St. fr. 3, 570 nihili V 2 nihil dic. G ( 2 litt. erasae ) nihil KRV 1 dicitur.—qui sit frugi igitur vel, si mavis, moderatus et temperans, eum necesse est esse esse add. G 2 constantem; qui autem constans, quietum; qui quietus, perturbatione omni vacuum, ergo etiam aegritudine. et sunt illa sapientis: sed ... 326, 13 sapientis H aberit igitur a sapiente aegritudo. Itaque non inscite Heracleotes Dionysius St. fr. 1, 434 dyonisius KR dioni ius V ad ea disputat, quae apud Homerum Achilles queritur hoc, ut opinor, modo: Corque meum penitus turgescit tristibus iris, I 646 Cum decore atque omni me orbatum laude recordor. num manus adfecta recte est, cum in tumore est, aut num aliud quodpiam aliud quodpiam Turn. ex s aliquod ( ex aliquid K 1 ) quippiam X alia quippiam H membrum tumidum ac turgidum non vitiose se habet? 3.20. Etenim si sapiens in aegritudinem aegritudinem -ne G incidere posset, posset semel R 1 posset etiam in misericordiam, posset in invidentiam (non dixi invidiam, quae tum tum (cum G) etiam Bouh., alii aliter, Ciceronem corrigentes est, cum invidetur; ab invidendo autem invidentia recte dici potest, ut effugiamus ut et fug. Non. ambiguum nomen invidiae. posset (posse codd. ) etiam... 12 invidiae Non. 443,15 (10 in invidiam. non dixi in invidentia 11 invidia) quod verbum ductum dictum G 1 K 1 ( cf. Isidor. 10,134 ) est a nimis intuendo fortunam alterius, ut est in Melanippo: quisnam florem Acc. fr. 424 (unde aut quis mortalis fl. Non. 500, 13 num quis non mortalis fl. Ri. num quisnam poetae sit, dubium ) quasnam G 1 liberum invidit meum? male Latine videtur, sed praeclare Accius; ut enim videre, sic invidere florem flore X florē K 2 R c? rectius quam flori . nos consuetudine prohibemur; 3.21. poëta ius suum tenuit et dixit audacius)—cadit igitur in eundem et misereri et invidere. non cadit ... 19 invidere nam qui dolet rebus alicuius adversis, idem alicuius etiam secundis dolet, olet V add. 1 aut 2 solet GK 1 ( corr. 2 ) R 1 ( dolet m. ant. ) ut Theophrastus interitum deplorans Callisthenis sodalis sui, rebus Alexandri prosperis angitur, itaque dicit Callisthenem incidisse in hominem summa potentia summaque fortuna, sed ignarum quem ad modum rebus secundis uti conveniret. atqui, quem ad modum misericordia aegritudo est ex alterius rebus adversis, sic invidentia aegritudo est ex alterius rebus secundis. in quem igitur cadit misereri, in eundem etiam invidere; atqui . . 328, 3 invidere non non nunc K 1 cadit autem invidere in sapientem: ergo ne misereri quidem. quodsi aegre ferre aegre ferre s V rec haec referre X sapiens soleret, misereri etiam soleret. abest ergo a a add. V c sapiente aegritudo. 3.24. Est igitur causa omnis in opinione, nec vero aegritudinis St. fr. 3, 385 solum, sed etiam reliquarum omnium perturbationum, quae sunt genere quattuor, partibus plures. nam cum omnis perturbatio sit animi motus vel rationis expers vel rationem aspers vel rationi non oboediens, isque motus aut boni aut mali opinione citetur bifariam, quattuor perturbationes aequaliter distributae sunt. nam duae sunt ex opinione boni; quarum altera, voluptas gestiens, id est praeter modum elata aelata G 1 R 1 laetitia, opinione praesentis magni alicuius boni, altera, cupiditas, quae recte vel libido dici potest, quae est inmoderata adpetitio opinati magni boni rationi non obtemperans, post obtemperans add. vel cupiditas recte vel libido dici potest X quae retinent sec. Dav. edd., in v. 17. 8 verba cupiditas — potest delentes. sed ut voluptatis sic cupi- ditatis nomen appositionis locum tenere debebat. de cupiditate autem praedicandam erat 'opinione futuri boni turbatur'; quod cum iam in enuntiato relativo expressum esset, anacoluthon natum est. ad boni 17 V c in mg. adscr. : et quidem magis significat nomen libidinis magnitudinem erroris. itaque in ea cupiditate quae flagrantissima est proprie plerumque nomen hoc ponitur si omnis appetitio opinati boni haec] ut H 3.29. haec igitur praemeditatio futurorum malorum lenit eorum adventum, quae venientia longe ante videris. itaque apud Euripiden a Theseo dicta laudantur; licet Eurip. fr. 964 euripidĕ K thesseo GKR 1 enim, ut saepe facimus, in Latinum illa convertere: Nam qui hae/c audita a do/cto meminisse/m viro, Futu/ras mecum co/mmentabar mi/serias: Aut mo/rtem acerbam aut alt. aut add. G 2 exilii X e/xili maesta/m fugam Aut se/mper aliquam mo/lem meditaba/r mali, Ut, si/ qua invecta di/ritas casu/ foret, Ne me i/nparatum cu/ra lacerare/t repens. lacerare trepens G 1 R 1 3.30. quod autem Theseus a docto se audisse dicit, id de se ipso de ipso K 1 ( ex dese ipse) V 1 (se add. 1 ) Anax. A 33 loquitur Euripides. fuerat enim auditor Anaxagorae, quem ferunt nuntiata morte filii dixisse: sciebam me genuisse mortalem. quae vox declarat is esse haec acerba, quibus non fuerint cogitata. ergo id quidem non dubium, quin omnia, quae mala putentur, sint inprovisa graviora. itaque quamquam non haec una res efficit maximam aegritudinem, tamen, quoniam multum potest provisio animi et praeparatio ad minuendum dolorem, sint semper omnia homini humana meditata. et et ex e V c nimirum haec est illa praestans et divina sapientia, et perceptas penitus et pertractatas res humanas habere, nihil admirari, ammirari GR 1 V cum acciderit, nihil, ante quam evenerit, non evenire posse arbitrari. Quam ob rem o/mnis, cum secu/ndae res sunt ma/xume, tum ma/xume tum maxume add. K c maxime alt. loco GRV bis H Medita/ri secum opo/rtet, quo pacto a/dversam adversum KRH aerumna/m ferant. fuerant H ferat K 1 Peri/cla, pericula X damna pe/regre rediens se/mper secum co/gitet, pericla damna exilia peregre rediens semper cogitet Ter. codd. Aut fi/li filii p. X peccatum au/t uxoris mo/rtem aut morbum fi/liae, Commu/nia esse haec, ne/ quid horum umquam a/ccidat animo/ novum; c. e. haec, fieri posse, ut ne quid animo sit novom Ter. Quicqui/d praeter praeter propter K spem eve/niat, omne id de/putare esse i/n lucro. ergo .. 22 lucro H ... 22 Ter. Phormio 241–6 ergo hoc hoc ex haec G 2 Terentius a philosophia sumptum cum tam commode dixerit, nos, e quorum fontibus id haustum est, non et dicemus hoc melius et constantius sentiemus? 3.32. Sed est, isdem de rebus quod dici possit subtilius, si prius Epicuri sententiam viderimus. qui censet Epic. fr. 444 necesse esse omnis in aegritudine esse, qui se in malis esse arbitrentur, sive illa ante provisa et expectata sint sive inveteraverint. nam neque vetustate minui mala nec fieri praemeditata leviora, stultamque etiam esse meditationem futuri mali aut fortasse ne futuri quidem: satis esse odiosum malum omne, cum venisset; cum venisset ex conv. K 2 qui autem semper cogitavisset accidere posse aliquid adversi, ei fieri illud sempiternum malum; si vero ne futurum quidem sit, sit ex si V c frustra suscipi miseriam voluntariam; voluntariam add. GR 1 in fine pag. ita semper angi aut accipiendo aut cogitando malo. 3.33. Levationem autem aegritudinis in duabus rebus ponit, avocatione a cogitanda molestia et revocatione revocationem GKV 1 ad contemplandas voluptates. parere pareri GR 1 ( corr. 1 ) V 1 ( corr. 2 ) enim censet animum rationi posse et, quo illa ducat, sequi. vetat igitur ratio intueri molestias, abstrahit ab acerbis cogitationibus, hebetem habetem V 1 aciem ad miserias contemplandas facit; facit add. V c ( ante aciem We. ft. rectius cf. docere 220,13 sed cf. off. 1, 12 extr. al. ) om. cett. a quibus cum cecinit cecidit X corr. 2 receptui, inpellit receptuimpellit VHK c (receptaimp. K 1 )G 2 (receptum pellit 1 ) receptū impellit R rursum et incitat ad conspiciendas totaque mente contrectandas contractandas K ( ex -tes 1 ) H varias voluptates, vetat... 335, 4 voluptates H quibus ille et praeteritarum memoria et spe consequentium sapientis vitam refertam putat. refert amputat G 1 R 1 V 1 Haec nostro more nos diximus, Epicurii epicurei R c K 2 dicunt suo; sed quae quae ex qui V 2 dicant, videamus, quo modo, neglegamus. 3.52. qui tum aegritudinem censent existere, si necopinato quid evenerit. est id quidem magnum, ut supra supra p. 332, 6 dixi; etiam Chrysippo Chrys. fr. eth. 417 crysippo X ita videri scio, quod provisum ante non sit, id ferire ferire fieri X corr. V c aut 1 vehementius; sed non sunt in hoc hic in hoc G ( exp. 2 ) omnia. quamquam hostium et ante hostium add. V 2 non male repens adventus advetus G 1 R 1 V 1 magis aliquanto aliquando X corr. V c aut 1 conturbat quam expectatus, et maris subita tempestas quam ante provisa terret provisitaret K 1 navigantes vehementius, et eius modi sunt pleraque. sed cum diligenter necopinatorum naturam consideres, nihil aliud reperias repperias G R 1 V nisi omnia videri subita maiora, et quidem ob duas causas, primum quod, quanta sint quae accidunt, post accidunt V c in mg. add. : et qualia, cum repente accidunt ( non inepte cf. p. 345, 21 ) considerandi spatium non datur, deinde, cum cum tum G videtur praecaveri potuisse, si provisum esset, quasi culpa contractum malum aegritudinem acriorem facit. 3.54. legimus librum Clitomachi, quem ille eversa Karthagine misit consolandi causa ad captivos, cives suos; in eo est disputatio scripta Carneadis, quam se ait in commentarium rettulisse. retulisse G 1 K ( ex retullisse 1 ) V cum ita positum esset, videri vidi G 1 fore in aegritudine sapientem patria capta, quae Carneades contra dixerit, scripta sunt. tanta igitur calamitatis praesentis adhibetur a philosopho medicina, quanta inveteratae inveterata X corr. s (in inveterata al. ) desideraretur V 2 ne desideratur quidem, nec, si aliquot aliquod G annis post idem ille liber captivis missus esset, volneribus mederetur, sed cicatricibus. sensim enim et pedetemptim progrediens extenuatur dolor, non quo ipsa res immutari soleat aut possit, sed id, quod ratio debuerat, usus docet, minora esse ea quae sint visa maiora. Quid ergo opus est, dicet aliquis, omnino ratione aut consolatione illa, ratione aut omnino consolatione ulla X illa s ( idem men- dum p. 353, 29 al. ) omnino ratione aut Po. qua solemus uti, cum levare dolorem maerentium volumus? 3.55. hoc enim fere tum habemus in promptu, promtu GR nihil oportere inopinatum videri. aut aut R, sed u del. R c qui sic VBM s videantur y non quia G 1 R 1, in mg. eodem signo addito quia recentia sunt, maiora videntur G 2 quia recentia sunt R vet (c ?) quia recentia sunt in textu habet K 1 maiora videntur add. K 2 ( item P) tolerabilius feret incommodum, qui cognoverit cognoverint X corr. R 2 V c necesse esse homini tale aliquid accidere? haec enim oratio de ipsa summa mali nihil detrahit, tantum modo adfert, nihil evenisse quod non opidum fuisset. neque tamen genus id orationis in consolando non valet, sed id haud sciam an plurimum. * ergo ista necopinata non habent tantam vim, ut aegritudo ex is omnis oriatur; feriunt enim fortasse gravius, non id efficiunt, ut ea, quae accidant maiora videantur: sic VBM s videantur y non quia G 1 R 1, in mg. eodem signo addito quia recentia sunt, maiora videntur G 2 quia recentia sunt R vet (c ?) quia recentia sunt in textu habet K 1 maiora videntur add. K 2 ( item P) quia recentia sunt, maiora videntur, non quia repentina. Ergo... 18 repentina verba ipsa sana sunt ( cf. Herm. XLI p. 324 ), sed non suo loco posita. a Cicerone ipso, ut argumentationem §§ 52–54 concluderent, in chiro- grapho postea adscripta, ab Attici librariis autem falso loco inserta esse videntur. (nam id efficiunt ... videantur, sed maiora videntur, quia recentia sunt, non quia repentina We. ut ea quae accidant, mala videantur ... non quia repentina, mala Se, Jb. d. ph. V. 24 p. 244 ) 3.56. * Duplex est igitur ratio veri reperiendi non in is non his (G 1 is) solum X in add, K 2 R c V c aut 1 solum, quae mala, sed in is etiam, quae bona videntur. nam aut aut ut X corr. B 1 ipsius rei natura qualis et quanta sit, quaerimus, ut de paupertate non numquam, cuius onus disputando levamus docentes, quam parva et quam pauca sint quae natura desideret, aut a disputandi subtilitate orationem ad exempla traducimus. hic Socrates commemoratur, hic Diogenes, hic Caecilianum hic Socrates ... 4 Caecilianum om. H cecil. X fr. inc. 266 illud: saepe est etiam sub palliolo sordido sapientia. cum enim paupertatis una eademque sit vis, quidnam dici potest, quam ob rem C. Fabricio tolerabilis ea fuerit, alii negent se ferre posse? 3.59. hoc igitur efficitur, ut ex illo necopinato plaga maior sit, non, ut illi putant, ut, cum duobus pares casus evenerint, is modo aegritudine adficiatur, aff. KR cui ille necopinato casus evenerit. Itaque dicuntur non nulli in maerore, cum de hac communi hominum condicione audivissent, ea lege esse nos natos, ut nemo in perpetuum esse posset expers mali, gravius etiam tulisse. quocirca Carneades, ut video nostrum scribere Antiochum, anthiochum KR reprendere reprehendere KV c Chrysippum crysippum X Chr. fr. eth. 487 solebat laudantem Euripideum carmen illud: Eurip. Hypsip. fr. 757 ( S. Eur. ed. Arn. p. 62 ) Morta/lis nemo est que/m non non om. X add. K 2 V c attinga/t attingit W (attigit K) vix recte, cf. Mue. in Seyfferti Laelio p. 143 dolor Morbu/sque; multis multis Lb. multi su/nt humandi li/beri, Rursu/m creandi, mo/rsque mors quae GK (morsquę) R 1 V (s in r. c ) est finita o/mnibus. Quae ge/neri genere X corr. V 3 humano ango/rem nequicquam a/dferunt: adferant V 2 Redde/nda terrae est te/rra, tum tum tam Sey. nam Küh. vita o/mnibus Mete/nda ut fruges. si/c iubet Nece/ssitas. 3.61. Omnibus enim modis fulciendi sunt, qui ruunt nec cohaerere possunt propter magnitudinem aegritudinis. ex quo ipsam aegritudinem lu/phn a\gP HN fere X ( L ex A V) Chrysippus quasi Chrys. fr. eth. 485 solutionem totius hominis appellatam omnibus modis... 12 appellat putat. appellat amputat KR 1 V ( cf. H et praef. ) Quae tota poterit evelli explicata, ut ut aut V 1 principio dixi, dixi cf. p. 329, 2sqq. causa aegritudinis; est enim nulla alia nisi opinio et iudicium magni praesentis atque urgentis mali. est... 15 mali itaque et dolor corporis, cuius est morsus acerrumus, perferetur perferetur X ( cf. Po. comm. ad 1, 29 ) perfertur V c spe proposita boni, et acta aetas honeste ac splendide tantam adfert consolationem, ut eos qui ita vixerint aut non attingat aegritudo aegritudo del. Dav. aut perleviter pungat animi dolor. Sed ad hanc opinionem magni mali cum illa etiam opinio accessit oportere, rectum esse, rectū esse esse scr. V c ad officium pertinere ferre perferre V ( sed per in r. rec ) illud aegre quod acciderit, tum denique efficitur illa gravis aegritudinis perturbatio. tum ... 23 perturbatio om. H 3.74. Sed nimirum hoc maxume maxumum X me ss. B est exprimendum, exprimendum X ( con- fessio adversariis exprimenda est cf. Verr. 4, 112 Liv. 21, 18, 5 Lucan. 6, 599 manibus exprime verum ) experimentum ( et antea maxumum) edd. ( sed hoc uerbum Tullianum non est, illudque hanc—diuturna ratione conclusum, non ex experientia sumptum ) cum constet aegritudinem aegritudinem V -ne GKR vetustate tolli, tollit X sed ult. t eras. V hanc vim non esse in die diē V positam, sed in cogitatione diuturna. diurna X corr. B 1 s nam si et eadem res est et idem est homo, qui potest quicquam de dolore mutari, si neque de eo, propter quod dolet, quicquam est mutatum neque de eo, qui qui quod G 1 dolet? cogitatio igitur diuturna diurna X corr. B 1 s nihil esse in re mali dolori medetur, non ipsa diuturnitas. Hic mihi adferunt mediocritates. mediocritas X -tates V c Non. quae si naturales sunt, quid opus est consolatione? at hae mihi afferentur med.... 24 consolatione Non. 29, 27 natura enim ipsa terminabit modum; sin opinabiles, opinio tota tollatur. Satis dictum esse arbitror aegritudinem esse opinionem mali praesentis, satis arbitror dictum esse ... 355, 1 praesentis H in qua opinione illud insit, ut aegritudinem suscipere oporteat. 3.76. sunt qui unum officium consolantis cons olantis R 1 consulantis GK 1 V 1 putent putent docere Lb. Cleanthes fr. 576 malum illud omnino non esse, ut Cleanthi placet; sunt qui non magnum malum, ut Peripatetici; sunt qui abducant a malis ad bona, ut Epicurus; sunt qui satis satis om. G 1 putent ostendere nihil inopinati inopiti GRV 1 (n exp. c ) opiti K accidisse, ut Cyrenaici lac. stat. Po. ut Cyrenaici pro nihil mali (nihil a mali V 1 ) Dav. cogitari potest: ut Cyr. atque hi quoque, si verum quaeris, efficere student ut non multum adesse videatur aut nihil mall. Chr. cf. § 52–59. 61 extr. Chrys. fr. eth. 486 nihil mali. Chrysippus autem caput esse censet in consolando detrahere detra in r. V c illam opinionem maerentis, qua se maerentis se X (mer. KR) qd add. V 2 maerentis si vel maerentl si s ( sed sec. Chr. omnes qui maerent in illa opinione sunt; non recte p. 275, 19 confert Va. Op. 1, 70 ) qua Po. officio fungi putet iusto atque debito. sunt etiam qui haec omnia genera consolandi colligant abducunt... 21 putant... 356, 2 colligunt X 356, 2 colligant V 2 abducant et putent Ern. ( obloq. Küh. Sey. cf. tamen nat. deor. 2, 82 al. ). inconcinnitatem modorum def. Gaffiot cf. ad p. 226, 23 —alius enim alio modo movetur—, ut fere nos in Consolatione omnia omnia bis scripsit, prius erasit G omnia exp. et in mg. scr. fecimus. omne genus consolandi V c in consolationem unam coniecimus; erat enim in tumore animus, et omnis in eo temptabatur curatio. sed sumendum tempus est non minus in animorum morbis quam in corporum; ut Prometheus ille Aeschyli, cui cum dictum esset: Atqui/, Prometheu, te ho/c tenere exi/stimo, Mede/ri posse ra/tionem ratione ratione G 1 RV 1 ( alterum exp. G 2 V 1 ratione rationem K 1 (ratione del. K 2 ) orationem Stephanus ( ft. recte cf. lo/goi ) iracu/ndiae, v. 377 respondit: Siquide/m qui qui et ss. V c tempesti/vam medicinam a/dmovens Non a/dgravescens adgr. ss. V c vo/lnus inlida/t manu. manus X s exp. V 3.82. et tamen, ut medici uti medici K ( er. n) toto corpore curando minimae etiam parti, si condoluit, medentur, sic philosophia cum universam aegritudinem sustulit, sustulit aegritudinem sustulit tamen si X (sustullit G 1 V 1 condoluit tamen si K 1 medenturaegr. sustulit add. c ) corr. Keil, Quaest. Tull. p. XVIII etiam, si quis error alicunde alicunde Ern. aliunde extitit, si paupertas momordit, si ignominia pupugit, pupigit G 1 R 1 V 1 si quid tenebrarum obfudit exilium, exsilium GV 1 aut eorum quae quaeque (quaeque G) modo X corr. s modo dixi si quid si quid sicut K extitit. etsi singularum rerum sunt propriae consolationes, de quibus audies tu quidem, cum voles. sed ad eundem fontem revertendum est, aegritudinem omnem procul abesse a sapiente, quod iis sit, quod frustra suscipiatur, quod non natura exoriatur, sed iudicio, sed opinione, sed quadam invitatione ad dolendum, cum id decreverimus ita fieri oportere. 3.83. Hoc detracto, quod totum est voluntarium, aegritudo erit sublata illa ilia ita G 1 maerens, morsus tamen tamen tantum Bentl. sed cf. p. 323, 11 quo Cic. hic respicit et contractiuncula quaedam contractiuncuculae quaedam (quadam G quandam V 1 ) relinquentur W Non. (relincuntur) corr. Bentl. cf. 9 hanc et Sen. ad Marc. 7, 1 animi relinquetur. hoc... 9 relinquentur Non. 92, 24 hanc dicant sane naturalem, dum aegritudinis nomen absit grave taetrum funestum, quod cum sapientia esse atque, ut ita dicam, habitare nullo modo possit. At quae at quae Bentl. atque stirpes sunt aegritudinis, quam multae, quam amarae! quae ipso ipso om. V trunco everso omnes eligendae elidendae R 2 sunt et, si necesse erit, singulis disputationibus. superest enim nobis hoc, cuicuimodi cuicuimodi cuiusmodi V 3 est, otium. sed ratio una omnium est aegritudinum, plura sed plura H nomina. nam et invidere aegritudinis est et aemulari et obtrectare et misereri et angi, lugere, maerere, aerumna adfici, lamentari, sollicitari, sollicitari add. G 2 dolere, dolore V in molestia esse, adflictari, desperare. 3.84. Haec omnia definiunt Stoici, eaque verba quae dixi singularum rerum St. fr. 3, 419 sunt, non, ut videntur, easdem res significant, sed aliquid differunt; quod alio loco alio loco cf. IV, 16 fortasse tractabimus. haec hae V 2 sunt illae fibrae stirpium, quas initio dixi, persequendae et omnes eligendae, et 25 eligendae X ( cf. Colum. 4, 5 Varro rust. 1, 47 ) eliciendae V c ne umquam ulla possit existere. magnum opus et difficile, quis negat? quid autem praeclarum non idem arduum? sed tamen id se effecturam philosophia profitetur, nos modo curationem eius recipiamus. denique ratio una ... 360, 3 recipiamus H Verum haec quidem verum quidem haec W corr. We. actenus K 1 R 1 hactenus, cetera, quotienscumque voletis, et hoc loco et aliis parata vobis erunt. 4.63. itaque non sine causa, cum Orestem fabulam doceret doceret s Prisc. diceret X Euripides, non ... 16 Euripides Prisc. GL. 2, 246, 2 primos tris versus revocasse dicitur Socrates: Neque ta/m terribilis u/lla fando ora/tio oratio s ( e0/pos ) ratio X Prisc. est, Nec fo/rs fors X (sor G 1 fors G 2 ) Prisc. ( audacter dictum pro eo quod fors fert, ut saepe fortuna; sed vix spernendum cf. Forsdeus Att. 4, 10 forte-divinitus Liv. 1, 4, Ov. trist. 5, 3, 13, Vell. 2, 66 al. ) sors vulgo ( pa/qos Eur. ) nec ira cae/litum invectu/m invectum edd. inventum X invictum Prisc. malum, Quod no/n non add. G 2 natura huma/na patiendo e/cferat. neque ... 20 ferat Prisc. GL.3, 426, 7 est autem utilis ad persuadendum ea quae acciderint ferri et posse et oportere oportere V eorum bis V 1 enumeratio eorum qui tulerunt. tullerunt GR ( corr. c ) V ( corr. 3 ) etsi aegritudinis sedatio et hesterna disputatione explicata est et in Consolationis libro, quem in medio—non enim sapientes eramus—maerore et dolore conscripsimus; quodque vetat vertat V 1 St. fr. 3, 484 Chrysippus, ad recentis quasi tumores animi remedium adhibere, id nos fecimus naturaeque vim cum in vim corr. V 3 attulimus, attullimus X (adt. V) ut magnitudini medicinae doloris magnitudo concederet. ut cum magnitudine ... 3 concederet Non. 270, 11 5.96. quocirca corpus gaudere tam diu, dum praesentem sentiret voluptatem, animum et praesentem percipere pariter cum corpore et prospicere venientem nec praeteritam praeterfluere sinere. ita perpetuas et contextas contestas ex contentas K c voluptates in sapiente fore semper, cum expectatio expectatione G 1 speratarum voluptatum cum cum add. Lb. perceptarum memoria iungeretur. | |
|
23. Augustine, The City of God, 14.9 (4th cent. CE - 5th cent. CE)
| 14.9. But so far as regards this question of mental perturbations, we have answered these philosophers in the ninth book of this work, showing that it is rather a verbal than a real dispute, and that they seek contention rather than truth. Among ourselves, according to the sacred Scriptures and sound doctrine, the citizens of the holy city of God, who live according to God in the pilgrimage of this life, both fear and desire, and grieve and rejoice. And because their love is rightly placed, all these affections of theirs are right. They fear eternal punishment, they desire eternal life; they grieve because they themselves groan within themselves, waiting for the adoption, the redemption of their body; Romans 8:23 they rejoice in hope, because there shall be brought to pass the saying that is written, Death is swallowed up in victory. 1 Corinthians 15:54 In like manner they fear to sin, they desire to persevere; they grieve in sin, they rejoice in good works. They fear to sin, because they hear that because iniquity shall abound, the love of many shall wax cold. Matthew 24:12 They desire to persevere, because they hear that it is written, He that endures to the end shall be saved. Matthew 10:22 They grieve for sin, hearing that If we say that we have no sin, we deceive ourselves, and the truth is not in us. 1 John 1:8 They rejoice in good works, because they hear that the Lord loves a cheerful giver. 2 Corinthians 9:7 In like manner, according as they are strong or weak, they fear or desire to be tempted, grieve or rejoice in temptation. They fear to be tempted, because they hear the injunction, If a man be overtaken in a fault, you which are spiritual restore such an one in the spirit of meekness; considering yourself, lest you also be tempted. Galatians 6:l They desire to be tempted, because they hear one of the heroes of the city of God saying, Examine me, O Lord, and tempt me: try my reins and my heart. They grieve in temptations, because they see Peter weeping; Matthew 26:75 they rejoice in temptations, because they hear James saying, My brethren, count it all joy when you fall into various temptations. James 1:2 And not only on their own account do they experience these emotions, but also on account of those whose deliverance they desire and whose perdition they fear, and whose loss or salvation affects them with grief or with joy. For if we who have come into the Church from among the Gentiles may suitably instance that noble and mighty hero who glories in his infirmities, the teacher (doctor) of the nations in faith and truth, who also labored more than all his fellow apostles, and instructed the tribes of God's people by his epistles, which edified not only those of his own time, but all those who were to be gathered in - that hero, I say, and athlete of Christ, instructed by Him, anointed of His Spirit, crucified with Him, glorious in Him, lawfully maintaining a great conflict on the theatre of this world, and being made a spectacle to angels and men, 1 Corinthians 4:9 and pressing onwards for the prize of his high calling, Philippians 3:14 - very joyfully do we with the eyes of faith behold him rejoicing with them that rejoice, and weeping with them that weep; Romans 12:15 though hampered by fightings without and fears within; 2 Corinthians 7:5 desiring to depart and to be with Christ; Philippians 1:23 longing to see the Romans, that he might have some fruit among them as among other Gentiles; Romans 1:11-13 being jealous over the Corinthians, and fearing in that jealousy lest their minds should be corrupted from the chastity that is in Christ; 2 Corinthians 11:1-3 having great heaviness and continual sorrow of heart for the Israelites, Romans 9:2 because they, being ignorant of God's righteousness, and going about to establish their own righteousness, have not submitted themselves unto the righteousness of God; Romans 10:3 and expressing not only his sorrow, but bitter lamentation over some who had formally sinned and had not repented of their uncleanness and fornications. 2 Corinthians 12:21 If these emotions and affections, arising as they do from the love of what is good and from a holy charity, are to be called vices, then let us allow these emotions which are truly vices to pass under the name of virtues. But since these affections, when they are exercised in a becoming way, follow the guidance of right reason, who will dare to say that they are diseases or vicious passions? Wherefore even the Lord Himself, when He condescended to lead a human life in the form of a slave, had no sin whatever, and yet exercised these emotions where He judged they should be exercised. For as there was in Him a true human body and a true human soul, so was there also a true human emotion. When, therefore, we read in the Gospel that the hard-heartedness of the Jews moved Him to sorrowful indignation, Mark 3:5 that He said, I am glad for your sakes, to the intent you may believe, John 11:15 that when about to raise Lazarus He even shed tears, John 11:35 that He earnestly desired to eat the passover with His disciples, Luke 22:15 that as His passion drew near His soul was sorrowful, Matthew 26:38 these emotions are certainly not falsely ascribed to Him. But as He became man when it pleased Him, so, in the grace of His definite purpose, when it pleased Him He experienced those emotions in His human soul. But we must further make the admission, that even when these affections are well regulated, and according to God's will, they are peculiar to this life, not to that future life we look for, and that often we yield to them against our will. And thus sometimes we weep in spite of ourselves, being carried beyond ourselves, not indeed by culpable desire; but by praiseworthy charity. In us, therefore, these affections arise from human infirmity; but it was not so with the Lord Jesus, for even His infirmity was the consequence of His power. But so long as we wear the infirmity of this life, we are rather worse men than better if we have none of these emotions at all. For the apostle vituperated and abominated some who, as he said, were without natural affection. Romans 1:31 The sacred Psalmist also found fault with those of whom he said, I looked for some to lament with me, and there was none. For to be quite free from pain while we are in this place of misery is only purchased, as one of this world's literati perceived and remarked, at the price of blunted sensibilities both of mind and body. And therefore that which the Greeks call ἀπαθεια, and what the Latins would call, if their language would allow them, impassibilitas, if it be taken to mean an impassibility of spirit and not of body, or, in other words, a freedom from those emotions which are contrary to reason and disturb the mind, then it is obviously a good and most desirable quality, but it is not one which is attainable in this life. For the words of the apostle are the confession, not of the common herd, but of the eminently pious, just, and holy men: If we say we have no sin, we deceive ourselves, and the truth is not in us. 1 John 1:8 When there shall be no sin in a man, then there shall be this απάθεια . At present it is enough if we live without crime; and he who thinks he lives without sin puts aside not sin, but pardon. And if that is to be called apathy, where the mind is the subject of no emotion, then who would not consider this insensibility to be worse than all vices? It may, indeed, reasonably be maintained that the perfect blessedness we hope for shall be free from all sting of fear or sadness; but who that is not quite lost to truth would say that neither love nor joy shall be experienced there? But if by apathy a condition be meant in which no fear terrifies nor any pain annoys, we must in this life renounce such a state if we would live according to God's will, but may hope to enjoy it in that blessedness which is promised as our eternal condition. For that fear of which the Apostle John says, There is no fear in love; but perfect love casts out fear, because fear has torment. He that fears is not made perfect in love, 1 John 4:18 - that fear is not of the same kind as the Apostle Paul felt lest the Corinthians should be seduced by the subtlety of the serpent; for love is susceptible of this fear, yea, love alone is capable of it. But the fear which is not in love is of that kind of which Paul himself says, For you have not received the spirit of bondage again to fear. Romans 8:15 But as for that clean fear which endures for ever, if it is to exist in the world to come (and how else can it be said to endure for ever?), it is not a fear deterring us from evil which may happen, but preserving us in the good which cannot be lost. For where the love of acquired good is unchangeable, there certainly the fear that avoids evil is, if I may say so, free from anxiety. For under the name of clean fear David signifies that will by which we shall necessarily shrink from sin, and guard against it, not with the anxiety of weakness, which fears that we may strongly sin, but with the tranquillity of perfect love. Or if no kind of fear at all shall exist in that most imperturbable security of perpetual and blissful delights, then the expression, The fear of the Lord is clean, enduring for ever, must be taken in the same sense as that other, The patience of the poor shall not perish forever. For patience, which is necessary only where ills are to be borne, shall not be eternal, but that which patience leads us to will be eternal. So perhaps this clean fear is said to endure for ever, because that to which fear leads shall endure. And since this is so - since we must live a good life in order to attain to a blessed life, a good life has all these affections right, a bad life has them wrong. But in the blessed life eternal there will be love and joy, not only right, but also assured; but fear and grief there will be none. Whence it already appears in some sort what manner of persons the citizens of the city of God must be in this their pilgrimage, who live after the spirit, not after the flesh - that is to say, according to God, not according to man - and what manner of persons they shall be also in that immortality whither they are journeying. And the city or society of the wicked, who live not according to God, but according to man, and who accept the doctrines of men or devils in the worship of a false and contempt of the true divinity, is shaken with those wicked emotions as by diseases and disturbances. And if there be some of its citizens who seem to restrain and, as it were, temper those passions, they are so elated with ungodly pride, that their disease is as much greater as their pain is less. And if some, with a vanity monstrous in proportion to its rarity, have become enamored of themselves because they can be stimulated and excited by no emotion, moved or bent by no affection, such persons rather lose all humanity than obtain true tranquillity. For a thing is not necessarily right because it is inflexible, nor healthy because it is insensible. |
|
