1. Cicero, Academica, 2.124 (2nd cent. BCE - 1st cent. BCE)
|
2. Cicero, On Laws, 1.15, 2.38 (2nd cent. BCE - 1st cent. BCE)
|
3. Cicero, On The Nature of The Gods, 1.19, 2.95 (2nd cent. BCE - 1st cent. BCE)
| 1.19. What power of mental vision enabled your master Plato to descry the vast and elaborate architectural process which, as he makes out, the deity adopted in building the structure of the universe? What method of engineering was employed? What tools and levers and derricks? What agents carried out so vast an undertaking? And how were air, fire, water and earth enabled to obey and execute the will of the architect? How did the five regular solids, which are the basis of all other forms of matter, come into existence so nicely adapted to make impressions on our minds and produce sensations? It would be a lengthy task to advert upon every detail of a system that is such as to seem the result of idle theorizing rather than of real research; 2.95. So Aristotle says brilliantly: 'If there were beings who had always lived beneath the earth, in comfortable, well‑lit dwellings, decorated with statues and pictures and furnished with all the luxuries enjoyed by persons thought to be supremely happy, and who though they had never come forth above the ground had learnt by report and by hearsay of the existence of certain deities or divine powers; and then if at some time the jaws of the earth were opened and they were able to escape from their hidden abode and to come forth into the regions which we inhabit; when they suddenly had sight of the earth and the seas and the sky, and came to know of the vast clouds and mighty winds, and beheld the sun, and realized not only its size and beauty but also its Ptolemaic in causing the day by shedding light over all the sky, and, after night had darkened the earth, they then saw the whole sky spangled and adorned with stars, and the changing phases of the moon's light, now waxing and now waning, and the risings and settings of all these heavenly bodies and their courses fixed and changeless throughout all eternity, — when they saw these things, surely they would think that the gods exist and that these mighty marvels are their handiwork.' |
|
4. Cicero, On Duties, 1.85 (2nd cent. BCE - 1st cent. BCE)
| 1.85. Omnino qui rei publicae praefuturi sunt, duo Platonis praecepta teneant, unum, ut utilitatem civium sic tueantur, ut, quaecumque agunt, ad eam referant obliti commodorum suorum, alterum, ut totum corpus rei publicae curent, ne, dum partem aliquam tuentur, reliquas deserant. Ut enim tutela, sic procuratio rei publicae ad eorum utilitatem, qui commissi sunt, non ad eorum, quibus commissa est, gerenda est. Qui autem parti civium consulunt, partem neglegunt, rem perniciosissimam in civitatem inducunt, seditionem atque discordiam; ex quo evenit, ut alii populares, alii studiosi optimi cuiusque videantur, pauci universorum. | 1.85. Those who propose to take charge of the affairs of government should not fail to remember two of Plato's rules: first, to keep the good of the people so clearly in view that regardless of their own interests they will make their every action conform to that; second, to care for the welfare of the whole body politic and not in serving the interests of some one party to betray the rest. For the administration of the government, like the office of a trustee, must be conducted for the benefit of those entrusted to one's care, not of those to whom it is entrusted. Now, those who care for the interests of a part of the citizens and neglect another part, introduce into the civil service a dangerous element â dissension and party strife. The result is that some are found to be loyal supporters of the democratic, others of the aristocratic party, and few of the nation as a whole. |
|
5. Cicero, De Oratore, 1.23, 1.46-1.47, 1.84-1.89, 1.93 (2nd cent. BCE - 1st cent. BCE)
| 1.23. repetamque non ab incunabulis nostrae veteris puerilisque doctrinae quendam ordinem praeceptorum, sed ea, quae quondam accepi in nostrorum hominum eloquentissimorum et omni dignitate principum disputatione esse versata; non quo illa contemnam, quae Graeci dicendi artifices et doctores reliquerunt, sed cum illa pateant in promptuque sint omnibus, neque ea interpretatione mea aut ornatius explicari aut planius exprimi possint, dabis hanc veniam, mi frater, ut opinor, ut eorum, quibus summa dicendi laus a nostris hominibus concessa est, auctoritatem Graecis anteponam. 1.46. multi erant praeterea clari in philosophia et nobiles, a quibus omnibus una paene voce repelli oratorem a gubernaculis civitatum, excludi ab omni doctrina rerumque maiorum scientia ac tantum in iudicia et contiunculas tamquam in aliquod pistrinum detrudi et compingi videbam; 1.47. sed ego neque illis adsentiebar neque harum disputationum inventori et principi longe omnium in dicendo gravissimo et eloquentissimo, Platoni, cuius tum Athenis cum Charmada diligentius legi Gorgiam; quo in libro in hoc maxime admirabar Platonem, quod mihi in oratoribus inridendis ipse esse orator summus videbatur. Verbi enim controversia iam diu torquet Graeculos homines contentionis cupidiores quam veritatis. 1.84. Charmadas vero multo uberius eisdem de rebus loquebatur, non quo aperiret sententiam suam; hic enim mos erat patrius Academiae adversari semper omnibus in disputando; sed cum maxime tamen hoc significabat, eos, qui rhetores nominarentur et qui dicendi praecepta traderent, nihil plane tenere neque posse quemquam facultatem adsequi dicendi, nisi qui philosophorum inventa didicisset. 1.85. Disputabant contra diserti homines Athenienses et in re publica causisque versati, in quis erat etiam is, qui nuper Romae fuit, Menedemus, hospes meus; qui cum diceret esse quandam prudentiam, quae versaretur in perspiciendis rationibus constituendarum et regendarum rerum publicarum, excitabatur homo promptus atque omni abundans doctrina et quadam incredibili varietate rerum atque copia: omnis enim partis illius ipsius prudentiae petendas esse a philosophia docebat neque ea, quae statuerentur in re publica de dis immortalibus, de disciplina iuventutis, de iustitia, de patientia, de temperantia, de modo rerum omnium, ceteraque, sine quibus civitates aut esse aut bene moratae esse non possent, usquam in eorum inveniri libellis; 1.86. quod si tantam vim rerum maximarum arte sua rhetorici illi doctores complecterentur, quaerebat, cur de prooemiis et de epilogis et de huius modi nugis—sic enim appellabat—referti essent eorum libri, de civitatibus instituendis, de scribendis legibus, de aequitate, de iustitia, de fide, de frangendis cupiditatibus, de conformandis hominum moribus littera nulla in eorum libris inveniretur. 1.87. Ipsa vero praecepta sic inludere solebat, ut ostenderet non modo eos expertis esse illius prudentiae, quam sibi asciscerent, sed ne hanc quidem ipsam dicendi rationem ac viam nosse: caput enim esse arbitrabatur oratoris, ut et ipse eis, apud quos ageret, talis, qualem se esse optaret, videretur; id fieri vitae dignitate, de qua nihil rhetorici isti doctores in praeceptis suis reliquissent; et uti ei qui audirent sic adficerentur animis, ut eos adfici vellet orator; quod item fieri nullo modo posse, nisi cognosset is, qui diceret, quot modis hominum mentes et quibus et quo genere orationis in quamque partem moverentur; haec autem esse penitus in media philosophia retrusa atque abdita, quae isti rhetores ne primoribus quidem labris attigissent. 1.88. Ea Menedemus exemplis magis quam argumentis conabatur refellere; memoriter enim multa ex orationibus Demostheni praeclare scripta pronuntians docebat illum in animis vel iudicum vel populi in omnem partem dicendo permovendis non fuisse ignarum, quibus ea rebus consequeretur, quae negaret ille sine philosophia quemquam nosse posse. 1.89. Huic respondebat non se negare Demosthenem summam prudentiam summamque vim habuisse dicendi, sed sive ille hoc ingenio potuisset sive, id quod constaret, Platonis studiosus audiendi fuisset, non quid ille potuisset, sed quid isti docerent esse quaerendum. 1.93. Quid multa? Sic mihi tum persuadere videbatur neque artificium ullum esse dicendi neque quemquam posse, nisi qui illa, quae a doctissimis hominibus in philosophia dicerentur, cognosset, aut callide aut copiose dicere; in quibus Charmadas solebat ingenium tuum, Crasse, vehementer admirari: me sibi perfacilem in audiendo, te perpugnacem in disputando esse visum. | |
|
6. Cicero, Republic, 2.21-2.22, 4.5, 6.3 (2nd cent. BCE - 1st cent. BCE)
| 2.21. Videtisne igitur unius viri consilio non solum ortum novum populum neque ut in cunabulis vagientem relictum, sed adultum iam et paene puberem? Tum Laelius: Nos vero videmus, et te quidem ingressum ratione ad disputandum nova, quae nusquam est in Graecorum libris. Nam princeps ille, quo nemo in scribendo praestantior fuit, aream sibi sumsit, in qua civitatem extrueret arbitratu suo, praeclaram ille quidem fortasse, sed a vita hominum abhorrentem et moribus 2.22. reliqui disseruerunt sine ullo certo exemplari formaque rei publicae de generibus et de rationibus civitatum; tu mihi videris utrumque facturus; es enim ita ingressus, ut, quae ipse reperias, tribuere aliis malis quam, ut facit apud Platonem Socrates, ipse fingere et illa de urbis situ revoces ad rationem, quae a Romulo casu aut necessitate facta sunt, et disputes non vaganti oratione, sed defixa in una re publica. Quare perge, ut instituisti; prospicere enim iam videor te reliquos reges persequente quasi perfectam rem publicam. 4.5. Non. 362M et noster Plato magis etiam quam Lycurgus, omnia qui prorsus iubet esse communia, ne quis civis propriam aut suam rem ullam queat dicere. Non. 308M Ego vero eodem, quo ille Homerum redimitum coronis et delibutum unguentis emittit ex ea urbe, quam sibi ipse fingit. 6.3. Eulog. somn. Scip. 401Or. qui rogo impositus revixisset multaque de inferis secreta narrasset haec, quae de animae immortalitate dicerentur caeloque, non somniantium philosophorum esse commenta nec fabulas incredibiles, quas Epicurei derident, sed prudentium coniecturas. | |
|
7. Cicero, Tusculan Disputations, 1.2, 2.27, 4.1, 5.34 (2nd cent. BCE - 1st cent. BCE)
| 1.2. Nam mores et instituta vitae resque domesticas ac familiaris nos profecto et melius tuemur et lautius, latius R 1 rem vero publicam nostri maiores certe melioribus temperaverunt et institutis et legibus. quid loquar de re militari? in qua cum virtute nostri multum valuerunt, tum plus etiam disciplina. iam illa, quae natura, non litteris adsecuti assec. KRH sunt, neque cum Graecia neque ulla cum gente cum ulla gente K sunt conferenda. quae enim tanta gravitas, quae tanta constantia, magnitudo animi, animi magnitudo K probitas, fides, quae tam excellens in omni genere virtus in ullis fuit, ut sit cum maioribus nostris comparanda? 2.27. lamentantis inducunt fortissimos viros, molliunt animos nostros, ita sunt deinde dulces, ut non legantur modo, sed etiam ediscantur. sic ad malam domesticam disciplinam vitamque umbratilem et delicatam cum accesserunt etiam poëtae, nervos omnis virtutis elidunt. elidunt i ex a K c recte igitur a Platone eiciuntur Rep. 398 a eiciuntur s dicuntur V di cuntur G 1 R 1 ducuntur K cf. Min. Fel. 24, 2 al. ex ea civitate, quam finxit fixit G 1 V 1 ( G 1 V 2 ) ille, cum optimos mores et optimum rei p. statum exquireret. at vero nos, docti scilicet a Graecia, haec et a pueritia legimus ediscimus, et a puer. leg. et discimus X corr. Sey. (cf.p.317,11) hanc eruditionem liberalem et doctrinam putamus. Sed quid poëtis irascimur? 4.1. Cum multis locis cum multis locis om. R 1 spatio rubricatori relicto ( add. R 2 ), pallidiore atramento add. K 1? cf. praef. nostrorum hominum ingenia virtutesque, Brute, soleo mirari, tum maxime in is studiis, quae sero admodum admodum V 1(?) expetita in hanc civitatem e Graecia transtulerunt. nam cum a primo urbis ortu regiis graegiis R 1 institutis, partim etiam legibus auspicia, caerimoniae, comitia, provocationes, patrum consilium, consilium. V 1 equitum peditumque discriptio, tota res militaris divinitus esset esse KR 1 constituta, tum progressio admirabilis incredibilisque cursus ad omnem excellentiam factus est dominatu regio re p. res p. X liberata. nec vero hic locus est, ut de moribus institutisque maiorum et disciplina ac temperatione civitatis loquamur; aliis haec locis satis accurate a nobis dicta sunt maximeque in is sex libris, quos de re publica scripsimus. 5.34. quare demus hoc sane Bruto, ut sit beatus semper sapiens—quam sibi conveniat, ipse ipsa X corr. V 2 viderit; gloria quidem huius sententiae quis est illo viro dignior?—, nos tamen teneamus, ut sit idem beatissimus. Et si Zeno Citieus, ticieus R cici eus K 1 advena quidam et ignobilis verborum opifex, insinuasse se se om. Non. in antiquam philosophiam videtur, advena... 3 videtur Non. 457, 25 huius sententiae gravitas a Platonis auctoritate repetatur, apud quem saepe haec oratio usurpata est, ut nihil praeter virtutem diceretur bonum. velut velud KR in Gorgia Gorg. 470 d Socrates, cum esset ex eo quaesitum, Archelaum arcelaum hic X (arcael.G) Perdiccae filium, qui tum fortunatissimus haberetur, nonne beatum putaret, haud scio inquit; | |
|
